Kapliczka w Pocześnie. ( I )
Wśród milionów obiektów zabytkowych rozsianych po całym kraju szczególne miejsce zajmują obiekty sakralne, które dzięki opiece lokalnych społeczności przetrwały liczne zawieruchy dziejowe. Znaczna ich liczba uległa jednak ruinie poszła w zapomnienie, podobnie jak i ich fundatorzy i kolatorzy. Naszą intencją jest więc przypomnienie o ich genezie i dziejach z podkreśleniem walorów architektonicznych. kapliczki, bo one zostaną zaprezentowane w pierwszej kolejności, określane są zazwyczaj jako przydrożne, gdyż większość z nich zbudowana została przy granicach, duktach, drogach. W okresie 125-letniej niewoli narodowej były one elementem łączącym polski naród. Zbierający się przy nich ludzie, zwłaszcza na tzw. nabożeństwach majowych, śpiewali pieśni kościelne, w czym upatrywali możliwość podtrzymania ducha patriotycznego i dążeń niepodległościowych. Wielowiekowa metryka gminy Poczesna nie została niestety udokumentowana wysokiej klasy obiektami sakralnymi bądź świeckimi. Ze skromnych zabytków, które ostały się do naszych czasów, zwraca uwagę kapliczka w Poczesnej. Wzniesiona została na rozstaju dróg, gdzie od ważnego traktu komunikacyjnego: Zagłębie Dąbrowskie - Częstochowa, odchodziła droga lokalna przez Bargły do komory celnej w Herbach Starych dalej na Sląsk.
Kapliczka zbudowana została w 1914 r., jak informuje data umieszczona we frontonie. Posiada rzut prostokąta, nakryta dachem dwuspadowym z użyciem dachówki w karpiówki. Fryz biegnący wzdłuż zewnętrznego rnuru kaplicy dzieli ją nominalnie na dwie kondygnacje. Przez zastosowanie cegły profilowanej (fazowanej) projektant kapliczki w jej narożach stworzył rodzaj pilastrów. Pod daszkiem wokół trójkątnego frontonu zastosował zaś fryz kostkowy. Fasadę kapliczki wieńczy kuty krzyż. Ściany boczne wyposażone zostały w prostokątne okna zakończone fryzem, ponad którym, jako element dekoracyjny, wykonano ostrym łukiem zakończenie blendy. Wnęka fasady kapliczki prostokątna, zwieńczona arkadą z użyciem cegły profilowanej. Całą arkadę z otworem zamkniętym dwuskrzydłowymi drzwiami wypełnia cegła w odcieniu beżowym. Nad otworem wejściowym biegnie, misternej roboty, fryz ceglany ozdobiony liśćmi akantu, Nad fryzem w archiwolcie umieszczony sjest napis: „Błogosław Panie Ludowi Twojemu". Nieco powyżej litery „IHS" „Jezus Hominus Salwator", co w tłumaczeniu brzmi „Jezus Ludzi Zbawca ". Wnętrze kapliczki posiada sklepienie kolebkowe, posadzka zaś wyłożona jest w szachownice z dwukolorowych płytek ceramicznych. Na jej wyposażenie składają się m.in. rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, figura św. Jana Nepomucena ( św. Jan Kanty? ) oraz dwie kopie rycin przedstawiających: Matkę Boską Bolesną i Jezusa Chrystusa w cierniowej koronie . Cały obiekt zbudowany został z cegły i płytek ceramicznych, pochodzących z pobliskiej cegielnii ,,Korwinów" co potwierdzają firmowe napisy. Kapliczka była zbudowana po pierwsze na chwałę Bożą, po drugie w celach reklamowych. Została ona wykonana z wszystkich rodzajów cegieł, jakie w tamtym okresie produkowała cegielnia Korwinów. Na ścianie zewnętrznej kapliczki od strony płn-wsch znajduje się niewielki wyłom w murze (częściowo wypełniony) oraz dwa odpryski po walkach toczonych w styczniu 1945 r. Na prawo od wejścia wmurowany jest „punkt wysokościowy" o zarysie cylindrycznym z orłem w koronie i napisem w otoku. Tak znakomity stan techniczny kapliczka zawdzięcza w głównej mierze panu Edwardowi Krzyczmonikowi jego małżonce Reginie, którzy dzięki z mozołem zebranym funduszom i osobistemu zaangażowaniu w 1997 r. przeprowadzili jej gruntowny remont. Ps. Autor wyraża podziękowanie państwu R. i E. Krzyczmonikom za okazaną pomoc podczas architektonicznej inwentaryzacji kapliczki. Autor: Mirosław Zwoliński
Źródło: Miesięcznik ,, Spoiwo" , Wydanie Samorządowe Gminy Poczesna, nr12 (75), grudzień 2001r
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz