KOLONIŚCI W AKTACH PARAFIALNYCH.

 KOLONIŚCI W AKTACH PARAFIALNYCH.

Od redakcji: Teresa Zagórowicz i Andrzej Patorski udostępnili Korzeniom fragment opracowania o parafii Poczesna. Ponieważ dotyczy kolonistów - warto go opublikować.

Koloniści niemieccy zaczęli w te strony przybywać od 1804 r. do trzech kolonii: Kamienicy Polskiej, Dębowca i Huty Starej, tworząc odrębne osiedla. Ponieważ Kamienica Polska i Huta Stara do tutejszej parafii weszły dopiero w 1826 r., trudno podać z dokumnetów Poczesnej dokładny czas ich przybycia i dla określenia mniej więcej ilości przybyszów należałoby szukać tego dla Kamienicy Polskiej wparafii Kozieglowy, a dla Huty Starej w Częstochowie w parafii św. Zygmunta. W Hucie Starej u sołtysa mają jakiś stary dokument, ale mimo próśb dotąd go nie zechcieli piszącemu okazać. Pochodzili ci koloniści z Moraw z cyrkułu ołomunieckiego i z Czech z cyrkułu królogradeckiego, a tylko niektórzy ze Śląska z hrabstwa kłodzkiego (glockiego) i księstwa raciborskiego. Byli to przeważnie płóciennicy. Mieli jednak pośród siebie i innych rzemieślników: w Kamienicy Polskiej 2 cieśli, w Hucie 1 cieślę, szewca, stolarza, kowala, nawet i kapelmistrza w Kamienicy Polskiej i w Hucie także nauczyciela. Na ogół wszyscy umieli pisać, podpisywali się niemieckim gotykiem, niepiśmiennych było mało. Pod względem umiejętności pisania widać dużą różnicę między kolonistami a miejscowymi ludźmi, gdzie nawet sołtysi podpisywali się krzyżykami i ręką trzymaną. W związki i małżeńskie wchodzili zrazu tylko między sobą, nic łącząc się z miejscowymi. Ta odrębność uwidacznia się jeszcze teraz w pewnej mierze u kamieniczan. Osadnicy wyznawali religię rzymsko-katolicką, w Kamienicy byli też ewangelicy, którzy mieli swój kościół w Czarnym Lesie. Komisja wojewódzka kaliska zwraca uwagę konsystorzom, a ten proboszczowi w Pocześnie „poleca", aby starał się przez gorliwe i zbawienne nauki zwrócić zbłąkanych na łono swej religii i do uczęszczania do właściwego kościoła bez prześladowania jednak w naukach publicznie miewanych wyznawców innej religii. Szkoda, że załączonej do pisma listy katolików osadników nie ma w aktach parafilanych. W Hucie Starej starali się o pozwolenie na postawienie kaplicy, jednak zwierzchność duchowna nie zgodziła się na to, pozwalając im postawić tylko krzyża. Kamienica Polska zbudowała kościół w 1867 r., ale parafię uzyskala oficjalnie w grudniu 1869 r., mieszkańcy zaś Huty Starej A dotąd należą do Poczesny, zaliczając się do najlepszych parafian. Nazwiska kolonistów są przeważnie niemieckie. Niektóre przetrwały dotąd. Oto nazwiska z księgi małżeństw z lat 1826-28: Bail, Bortel, Fikker, Gruner, Grunter,Junk (Jung), Jacobi, Jenisz, Janda, Hertl, Hoffman, Hornik, Hazler, Hartwik (Hartwich), Hatwig, Huszka, Holy, Kaukfitz, Kraus, Klaszka (Klaschka),Koberth, Kowarz, Kracholz, Krista, Kupler, Lank, Lichs, Mader, Marwan, Muller, Mithschuh, Neugebauer, Nieninger, Prause, Pacdorf, Pohl, Pusz (Pusch), Picz (Pitsch), Rays, Ruth, Resler, Sortele, Szwendke, Schon, Suk, Szol, Till (Thiel), Zorn. Kolonia Uferland Dębowiec założona została prawdopodobnie w r. 1804, jak to sądzić można z zapiski proboszcza w akcie ślubu z 25.II. 1805r „Pocieszna Nova Collonia in silva aedifticata", w akcie chrztu z 26 III 1809 r. już jest nazwa osiedla —Kolonia Uferland, a w akcie chrztu z 10 IX 1820 r. Kolonia Uferland vel Dębowiec, potem już tylko Dębowiec. Nazwiska mieszkańców Dębowca wskazują kolonistów niemieckich. W ciągu 20 lat (1806-1825 z Dębowca znajduje się I akt małżeństwa i 31 aktów chrztu z nazwiskami: Barcel Adam, Berger Jan, Berger Antonina, Czechowski Jan, Ciorek Franciszek, Giel Apolonia, Linter (Gunter) Adam ze wsi Zamów na Śląsku, Gunter Adolf, Daniel, Dawod Henryk, Grun Jakub, Karol, Grinberg Juliana, Hartwich Jan, Kalinowska Kunegunda, Krawczyk Feliks, Johanna, Anna, Marianna, Kowacki Józef, Mydański Kazimierz, Kaloch Michał, Masłoniowa Franciszka, Nowak Wacław, Katarzyna, Rozalia, Ochocka Helena, Petsch Jan, Agnieszka, Juliana, Paleon (Polon) Ignacy, Ryczke Jan, Szulc Marianna, Elżbieta, Szreder Fryderyka, Wiśniewski Marcin, Świerczowska Agnieszka (Świerkowska, Świerkówna), Szmekiel (notarius honorum regalium in Poczesna). Widocznie przybyli tu ludzie młodzi i żonaci.
Źródło: Kwartalnik ,,Korzenie” nr69, R XIX ,2/2009r