O HRABIACH OSTRORÓG – SADOWSKICH HERBU NAŁĘCZ.

 O HRABIACH OSTRORÓG – SADOWSKICH HERBU NAŁĘCZ.

W poszukiwaniach przodków Floriana Sadowskiego – ostatniego właściciela dóbr szlacheckich Kamienica Polska – co prawda nie zrobiliśmy znaczących postępów, ale zdobywamy kolejne interesujące wiadomości o rodzie Nałeczów-Sadowskich, które mogą zainteresować czytelników o genealogicznych inklinacjach. Warto wiedzieć, że jedna z linii Sadowskich z przydomkiem Ostroróg posiadała tytuł hrabiowski. Potwierdzenie hrabiostwa otrzymał w 1846 r. Jan Adam Ostroróg Sadowski (1805-1868), oficer wojsk polskich 1830-1831, doktor obojga praw, deputowany pow. humańskiego. Odziedziczył Lewkówek na Ukrainie (k. Humania), jego żoną była Aleksandra z Pęcherzewskich h. Oksza Bokij (1831-1917), portretował ją Józef Simmler. W Lewkówku przychodziły na świat ich dzieci – niestety, z sześciorga urodzonych aż pięcioro zmarło. Prawdopodobnie te przeżycia sprawiły, że małżonkowie Sadowscy przenieśli się do Moszczenicy leżącej 10 kilometrów na północ od Piotrkowa Trybunalskiego. Majątek kupili w 1856 r. od Taidy z Małachowskich Rzewuskiej. Pod rządami nowego właściciela Moszczenica wzbogaciła się o młyny, gorzelnię i tartak parowy.
Moszczenica - cmentarz parafialny, nagrobek hrabiego Adama Ostroróg - Sadowskiego herbu Nałęcz
Po śmierci Jana Ostroróg Sadowskiego majątek przeszedł na jego syna Piotra Józefa Aleksandra (ur. w 1854 r.), o którym mówiło się że „był słabego charakteru”. Z nim związana jest ciekawa historia. Otóż w 1886 r. w lasach dominium Witowa pojedynkował się z doktorem Zdzisławem Mierzyńskim (wyzywającym był Mierzyński). Sadowski strzelał pierwszy, zranił Mierzyńskiego w rękę i uszkodził trzymany w ręce pistolet. Pojedynkujący pogodzili się, zostali jednak skazani przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie, hr. Sadowski na 10 dni domowego aresztu, zaś Mierzyński na 4 tygodnie fortecy (po apelacji karę zamieniono mu na 10 dni domowego aresztu). Donosiła o tych wydarzeniach „Gazeta Narodowa” z dn. 22 IV 1866. W 1877 r. Piotr Ostroróg Sadowski wziął ślub ze Stefanią Julią Bogumiłą Bogdańską, córką Tomasza i Marianny z Wężyków, właścicieli majątku Miłkowice (parafia Rzymsko w Sieradzkiem), w roku 1878 urodził im się syn Reginald Jan Maria Tomasz (czterech imion). Chrzestnymi dziecka byli Kazimierz Ostroróg Sadowski (brat stryjeczny Piotra) i Janina hrabianka Sadowska.

W 1880 r. Piotr Sadowski sprzedał Moszczenicę Leopoldowi Wilskiemu. W roku 1898 r. właścicielem Moszczenicy został niemiecki fabrykant Karol Ender, który wybudował cegielnię parową oraz fabrykę bawełnianą z przędzalnią i mechaniczną tkalnią. (Dzieje te opisuje Jadwiga Umiastowska w książce Szmat ziemi i życia. Opisy i wspomnienia, Wilno 1928). W Moszczenicy zachował się zespół dworski wraz z okazałym parkiem. Bratem Jana Ostroróg Sadowskiego był Józef, sekretarz Heroldii Królestwa Polskiego, zmarł w 1851 r. w Trenczynie. Jego dziećmi, Kazimierzem i Pauliną, opiekował się brat. Paulina wstąpiła do zakonu sióstr felicjanek, zbudowała w Krakowie klasztor przy ul. Smoleńsk. Synowie Kazimierza, Jan i Józef (heraldyk) zmarli młodo. (ab)
Źródło: Kwartalnik ,,Korzenie” nr113 , R.: XXX 2/2020