Lista ojców-założycieli 1818r.

 Lista ojców-założycieli 1818r.

Z notarialnego aktu kupna-sprzedaży Kamienicy Polskiej sporządzonego 19 marca 1818 roku przepisujemy wymienione w dokumencie nazwiska kolonistów. Kontrakt w imieniu "całej kompanii" zawarli: Joseph Jekell, Franz Folkmir, Joseph Leder i Anton Weich-dinger, mieszkańcy cyrkułu królewsko-gratzkiego państwa cesarsko-austriackiego. W dokumencie imiona kolonistów zostały spolszczone, nazwiska zaś podane zostały w formie, którą można określić jako próbę dostosowania do polskiego systemu językowego.

Pisarz notarialny był w jakimś sensie pionierem ustalania nazwisk kamieniczan-kolonistów. W nawiasach kwadratowych podajemy formę nazwiska znaną z innych dokumentów, w tym także własnoręcznych podpisów.

1. Antoni Szmoranc

2. Bartłomiej Semerak

3. Franciszek Werner

4. Franciszek Geizler

5. Jan Morawiec

6. Józef Fiedler

7. Józef Przybyła

8. Franciszek Weimmer

9. Jan Hisler!

10. Franciszek Newe

11. Wacław Jung

12. Józef Poremberg

13. Ignacy Jung

14. Józef Waleta ! [Walenta]

15. Józef Finger

16. Antoni Wieysztahal [Wiezenthal]

17. Wacław Nowak

18. Mateusz Wiltczek! [Wilczek]

19. Piotr Hoffman

20. JanStroch [Strof]

21. Mateusz Otrąmbek !

22. Antoni Baresz !

23. Karol Mader

24. Józef Cianciara

25.Jan Schultz

26. Andrzej Pus !

27. Jan Peilce !

28. Józef Nowag ! [Nowak] 29. Józef Parta!

30. Wacław Dencke ! [Denke]

31. Jan Janaczek

32. Jan Hertmandt! [Hartmann]

33. Józef Poll ! [Paul]

34. Franciszek Tusibaba ! (Duźbaba)

35. Józef Wencel

36. Wacław Szmidt

37. Mateusz Polaczke !

38. Józef Herman

39. Jan Miślin

40. Jan Roter

41. Antoni Noparten

42. Józef Noparten

43. Józef Husler!

44. Antoni Hinring !

45. Jan Seibert

46. Antoni Kracholec

47. Józef Feitman !

48. Ignacy Cyziński

49. Ignacy Lelwich

50. Jan Szmid

51. Józef Pohl

52. Józef Partus

53. Józef Nowak

54. Jan Czepa !

55. Jan Czerny

56. Józef Bartsch

Po ostatnim nazwisku czytamy w dokumencie: "tudzież i innych do niniejszego interesu należących". W tym samym 1818 roku "do kompanii i wspólnego dziedzictwa" dokooptowani zostali: Józef Holler, Józef Hasler i Józef Niwe. Kolejna grupa przyjętych (16 sierpnia 1818 r.) to: Ignacy Klar, Antoni Krysta, Józef Otto, Ignacy Brauze (Prauze), Edmund Peter, Józef Kauklic, Ignacy Klar i Dominik Wagner. Lista umieszczonych na dokumencie kupna-sprzedaży kolonistów tylko w przybliżeniu może być uznana za pełną listę ojców - założycieli. Niektórzy "okupnicy" odsprzedali swe działki - w spisie mieszkańców z 1821 r. obejmującym 85 płatników składki szkolnej brakuje takich nazwisk, jak Noparten, Lewich, Partus, Bartsch, Wencel, Schulz, Feitman, Janaczek. O wiele ważniejsza dla poznania dziejów kolonizacji Kamienicy jest kwestia podziału zakupionego gruntu. Redakcja dysponuje dokładną kopią mapy z 1818 r. - rozpoczynamy druk poszczególnych jej segmentów. Grunty rozmierzył i najprawdopodobniej mapę wykonał (w skali 1:5.000) geometra Feliks Chądzyński. Rzecz jest o tyle ciekawa, iż na mapie zaznaczono wszystkie zabudowania. Ziemia należąca do małżonków Sadowskich podzielona została na 90 działek (kupiona przez kolonistów w roku 1819 Huta Stara podzielona została na 100 działek). To bardzo istotny fakt w dyskusji nad liczebnością pierwszej grupy kolonistów. W 1824 r. numeracja Kamienicy Polskiej obejmuje 92 domy (począwszy od domu Jana Bendy, właściciela 9 działów nad Wartą), co wskazywałoby na to, iż na każdej hubie koloniści zdążyli już postawić budynki i zabudowania gospodarcze. Tym samym mógł rozpocząć się napływ czeladników tkackich oraz ludzi utrzymujących się ze służby. W 1837 r. w Kamienicy wymienia się 140 gospodarzy posiadających ziemię, 23 chałupników i 71 komorników (dane wg wykazu składki szkolnej). Janusz Lipiec(1) podaje inne liczby: posiadacze ziemi 91, chałupnicy 15, komornicy 46. Ogólna liczba rodzin: 152. W roku 1841 liczby te wynoszą odpowiednio: 147 - 29 - 47. Liczba rodzin: 223. W 1848 r. wieś liczy 196 domów (1553 mieszkańców). W 1851 r. w Kamienicy Polskiej mieszkają 264 rodziny, w 1861 r. 283 rodziny. Dzięki księgom ludności czytelnicy Korzeni mogą śledzić dokładnie, jak postępował rozwój demograficzny osady i jak na arenę wkraczały coraz to nowe pokolenia. Wielu potomków ojców - założycieli wyemigrowało - taka jest kolej rzeczy. Korzenie umożliwiają rozsianym po Polsce i świecie ex-kamieniczanom uzupełnić fragmenty rodowodu z początku XIX wieku, a często także ze schyłku wieku XVIII, 185 lat temu koloniści upodobali sobie skrawek ziemi w widłach Warty i Kamieniczki. W 1818 roku powstała samodzielna gmina Kamienica Polska (taka data powinna znajdować się w informatorach wydawanych przez organa samorządowe). Na koniec rocznicowych rozważań trzeba z satysfakcją właściwą badaczowi historii i kultury stwierdzić, że wiele nazwisk wymienionych w akcie kupna wsi w 1818 r. spotyka się w Kamienicy Polskiej także dziś.

(1) J. Lipiec, Warunki gospodarcze szkól elementarnych Królestwa Polskiego (studia nad okręgiem częstochowskim) lala 1815-1863. Częstochowa 1989, s. 109. Opracował: p. Andrzej Kuśnierczyk .

Źródło: Archiwum ,, Korzenie"