Proces Grzegorza Axentowicza i innych. (fragment)

 Proces Grzegorza Axentowicza i innych. (fragment).

Z początkiem 1945 roku rodzina Axentowiczów zamieszkała w Łodzi przy ul. Gdańskiej 67. Halina Axentowicz uczyła w szkole tańca i baletu prof. Mieczyńskiej, Aleksander studiował na Politechnice Łódzkiej, Marek uczył się w szkole powszechnej. Grzegorz Axentowicz podjął pracę w Centralnym Zarządzie Przemysłu Papierniczego. Pełnił kolejno funkcję kierownika Wydziału Gospodarczego i Wydziału Przetwórczego do końca grudnia 1946 roku. W tym czasie (Ustawa z 3 stycznia 1946) władze przystąpiły do nacjonalizacji najważniejszych gałęzi gospodarki: hutnictwa, przemysłu energetycznego, naftowego; zakłady poligraficzne, drukarnie miały być objęte nacjonalizacją ze względu na możliwość zatrudniania ponad 50 osób na zmianie.

Jak zauważa dr Maciej Szymczyk, specjalizujący się w historii przemysłu papierniczego, problemem dla władz partyjnych były małe przedsiębiorstwa, zatrudniające poniżej 50 pracowników (na zmianę), ich właściciele – zgodnie z prawem – starali się o odzyskanie swego majątku. Tymczasem celem władz była nacjonalizacja wszystkich zakładów, stąd naciski na Centralny Zarząd Przemysłu Papierniczego by w decyzjach swoich rzeczoznawców zawyżać liczbę osób mogących pracować na jednej zmianie. Ponieważ CZPP nie znacjonalizował kilku małych fabryk tektury i przetwórstwa papierniczego w Małopolsce (Klepaczka, Natalin, Rori, Beskid i Herbewo), władze rozpętały prawdziwą aferę i zastraszyły skutecznie środowisko papierników. Władzom CZPP wytoczono brutalny proces, oskarżając o sabotaż gospodarczy i doprowadzenie do strat finansowych państwa. 30 stycznia 1949 zapadły wyroki. Dyrektor naczelny CZPP, Emil Kraul został skazany na karę śmierci z pozbawieniem praw publicznych i honorowych na zawsze. Ignacy Wrześniewski i Bronisław Słotwiński, członkowie Komisji Nacjonalizacyjnej CZPP, skazani zostali na dożywocie z pozbawieniem praw publicznych i honorowych. Podczas procesu skazano również właścicieli fabryk, Zdzisława Hasfelda – kara śmierci (Natalin i Klepaczka), Stanisława Ziębę-Barańskiego – 15 lat więzienia (Herbewo w Krakowie), Józefa Seroga – 10 lat więzienia (Rori i Beskid). Wyroków śmierci nie wykonano, skazani po kilku latach odzyskali wolność. Przemysł papierniczy był już jednak wówczas całkowicie podporządkowany nowej władzy. Ze względu na dużą ilość zebranego materiału źródłowego, szczegółowy przebieg procesu oraz jego ocena wymaga z pewnością przedstawienia w odrębnej publikacji poświęconej wyłącznie temu zagadnieniu. Autor: Paweł Grzesik Grzegorz Axentowicz (1901-1971) w świetle archiwaliów i wspomnień, Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 27, 79-105 2012 Źródło: https://bazhum.muzhp.pl/.../Rocznik_Muzeum_Narodowego_w..