Historia spadkobiercy działalności górniczej - przedsiębiorstwa państwowego Zakładu Budowy Maszyn „Osiny”.

 Historia spadkobiercy działalności górniczej - przedsiębiorstwa państwowego Zakładu Budowy Maszyn „Osiny”.

Historia spadkobiercy działalności górniczej - przedsiębiorstwa państwowego Zakładu Budowy Maszyn „Osiny”. Maj z racji Dnia Hutnika jest stosownym terminem do przypomnienia tego podmiotu gospodarczego sprzed lat, jego losów, a zarazem losów wielu setek ludzi związanych z tą firmą. Początek lat 70-tych minionego wieku nie zwiastował rychłego końca kopalń rud żelaza okręgu częstochowskiego.

Biurowiec PPHU Osiny S.C. 6 lipca 2014r

Proporczyk PRL - ZBM OSINY Poraj . Arch. Allegro

Pokłady rud nie były wyczerpane, a na nowe inwestycje przeznaczano duże środki, między innymi przygotowano złoże do eksploatacji pod wsiami Dębowiec i Choroń. Początkiem końca naszych kopalń najprawdopodobniej było postanowienie powiązane z decyzją o budowie Huty Katowice z głównym zaopatrzeniem w surowiec z dawnego ZSRR. Do tego też celu wybudowano szeroki tor od naszych wschodnich sąsiadów do Katowic. Po pięciuset latach eksploatacji, wydobywania rud żelaza w różnych systemach ekonomicznych, nagle górnictwo rudziane przestało być ekonomiczne. Podjęto zapewne decyzję polityczną o stopniowym likwidowaniu kopalń. W tym okresie nie było bowiem stosownych analiz czy obliczeń, które upoważniałyby do tak drastycznych działań. Kopalnie i działalność górnicza zamierały, ale na byłej infrastrukturze górniczej, na punktach zaplecza gospodarczego byłych kopalń, zaczynały życie gospodarcze wydziały produkcji metalowej. Życie przemysłowe zaczęło bronić się poprzez zmianę swojego profilu z wydobycia rudy na przetwarzanie metalu w coraz ambitniejsze wyroby. Zakład Budowy Maszyn „Osiny”

W sensie formalnym, „w papierach” Kopalnia Rudy Żelaza „Osiny” przestała istnieć w związku z Zarządzeniem Nr 12 Org. 77 Ministra Hutnictwa z dnia 30 czerwca 1977 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie aktualizacji aktu erekcyjnego Kopalni Rudy Żelaza „Osiny”.

W hali produkcyjnej zakładu ,,Osiny" .Pierwszy z lewej frezer p.Antoni Michalik.Lata 80-te.Z albumu p.Grażyny Pszczólkowskiej .Zbiory Muzeum Regionalnego w Kamienicy Polskiej.

Teren zakładu K.R.Ż ,,Osiny" .Na pierwszym planie p.Macoch. .Lata 80-te.Z albumu p.Grażyny Pszczólkowskiej .Zbiory Muzeum Regionalnego w Kamienicy Polskiej

Zmieniono nazwę KRŻ „Osiny” na Przedsiębiorstwo Budowy Maszyn „Osiny”. Pod taką formą organizacji PBM „OSINY” przetrwało pół roku.

1.01.1978 roku powołano nowy twór przemysłowy - Kombinat Budowy Maszyn „Częstochowa”, który swoją organizacją obejmował trzy przedsiębiorstwa: PBM „Osiny”, ZGH „Sabinów” oraz KRŻ „Grodzisko”.

KBM „Częstochowa” tworzyły trzy zakłady:

Z1 - ZBM „Kłobuck”

Z2 - ZBM „Sabinów”

Z3 - ZBM „Osiny”

ZBM „Osiny” w tym okresie to trzy wydziały produkcji metalowej, zaczynające swoją działalność na początku lat 70-tych XX wieku, jeszcze w strukturach KRŻ „Osiny”.

Wydział W-31 „Cylindrów” w Poraju

Wydział ten powstał przede wszystkim po działalności pieców prażalnych, w których poprzez prażenie wzbogacano rudy żelaza. W latach 70-tych staraniem dyrektora KRŻ „Osiny” Andrzeja Adamskiego pozyskano z Świdnickiej Fabryki Wagonów produkcję cylindrów hamulcowych dla potrzeb produkcji wagonów kolejowych. Przez ponad dwadzieścia lat produkcja różnych typów cylindrów była podstawową dla tego wydziału. Na wydziale tym w różnych okresach pracowało od 200 do 400 osób. Wydziałem w latach 1978 - 1992 kierowały następujące osoby: Musialik Mirosław, Nemś Edmund, Kulawik Waldemar.

Karta Katalogowa cylindra

Wydział W-32 „Pneumatyki” w Borku

Wydział ten powstał na bazie byłych warsztatów remontowych, świadczących usługi remontowe dla wszystkich kopalń KRŻ „Osiny”. Podobnie jak w przypadku cylindrów dyrektor Andrzej Adamski w Ministerstwie Przemysłu Ciężkiego załatwił przekazanie z ówczesnej Fabryki Maszyn Budowlanych w Warszawie im. Ludwika Waryńskiego produkcji elementów transportu pneumatycznego. Pod potrzeby tej produkcji warsztaty remontowe w Borku zostały na początku lat 70-tych w zasadniczy sposób rozbudowane.

Warsztaty naprawcze silników elektrycznych w Borku (KRŻ Osiny).Trzeci z lewej p.Piotr Szecówka Lata 70-te.Foto do rozpoznania .Z albumu p.Teresy Hajnrych.

Warsztaty naprawcze silników elektrycznych w Borku (KRŻ Osiny).Pierwszy z prawej p.Piotr Szecówka ,drugi p.Dróżdż.Lata 70-te.Z albumu p.Teresy Hajnrych.

Elementy pneumatyki, zbiorniki ciśnieniowe, odżużlacze, filtry tkaninowe, torfowe, podajniki komorowe, odmulacze, konstrukcje różnych typów były zasadniczą produkcją tego wydziału. Na wydziale tym, podobnie jak na wydziale cylindrów w różnych okresach pracowało od 200 do 400 osób. Wydziałem w latach 1978 - 1992 kierowały następujące osoby: Nowak Eugeniusz, Rokosa Marek, Strzelczyk Daniel, Kołodziejczyk Bogdan, Krok Zdzisław.

Karta katalogowa podajnika komorowego

Warsztaty naprawcze silników elektrycznych w Borku (KRŻ Osiny).Drugi z prawej p.Piotr Szecówka 3 maja 1971r.Foto do rozpoznania .Z albumu p.Teresy Hajnrych.

Wydział W-33 „Nadwozi” w Nowej Wsi

Wydział ten powstał na terenach powierzchni byłej Kopalni Rud Żelaza „Tadeusz II”. Wydział W-33 był największym wydziałem produkcji metalowej. W szczytowym okresie produkcji pracowało na nim około 600 osób. Na wydziale produkowano nadwozia samochodowe różnych typów, między innymi: „Osinobus”, pogotowie techniczne, furgon i wiele innych. Były to wyroby opracowane technicznie od samego początku w „Osinach”. Pierwsze „Osinobusy” wykonano na własne potrzeby, dowozu górników z okolicznych miejscowości do pracujących kopalń. Pierwsza produkcja Osinobusów - Stonek realizowana była jeszcze w latach 60-tych w Borku. 1 stycznia 1972 roku był przełomowym w produkcji nadwozi samochodowych w Nowej Wsi. Przeniesiono tam z Borku produkcję osinobusów do nowo wybudowanej hali produkcyjnej nr 2. Pod koniec tego roku hala produkcyjna nr 2 była także gotowa do produkcji. W roku tym wyprodukowano 355 osinobusów. Łącznie, w całym okresie produkcji, wyprodukowano około 8 000 osinobusów. Wydziałem latach 1978-92 kierowali: Lenartowicz Marian, Patorski Andrzej, Brzęczek Henryk, Kocjan Zdzisław, Kukla Włodzimierz, Knapik Włodzimierz, Skowron Zdzisław.

Karta katalogowa osinobusa

Próby testowe nowo skarosowanego wozu. PPHU "Osiny". Początek lat 90-tych. Udostępniła p. Ewa Nowak.

Pracownicy PPHU "Osiny". Drugi z prawej p. Andrzej Markowski. Początek lat 90-tych. Udostępniła p. Ewa Nowak.

Karta katalogowa samochodu pożarniczego GBM

Wydział W-34 „Barakowozów” w Dębowcu

Wydział ten powstał później, bo w 1982 roku, na terenie nadszybia kopalni Dębowiec. Na wydziale tym produkowano dachy plastikowe do kabin ciągnikowych oraz barakowozy. W maksymalnym okresie zatrudnienia, tj. w 1984 roku, na wydziale pracowało do 100 osób. Wydziałem kierowali: Brzęczek Henryk, Kulawik Waldemar, Ordon Marian.

Karta katalogowa Barakowozu

Ciekawostki

Kilka informacji o ZBM „Osiny” oraz ciekawostki w odniesieniu do 1985 roku.

W 1985 roku ZBM „Osiny” zatrudniał 1.334 pracowników, wykonał plan w 109 % na ogólną wartość 1.549 mld ówczesnych złotych. Największym wydziałem był wtedy W-33, który dawał pracę 389 osobom. Najmniejszą komórką organizacyjną zakładu była stołówka zakładowa, która zatrudniała 6 osób. Na emeryturę w tymże roku przeszło 5 osób, a czterech pracowników zmarło. W 1985 roku zakład prowadził kolonie letnie w Bolkowie, Polanicy, Kołobrzegu i Gdańsku. Wysłano także 21 dzieci na kolonie zagraniczne do CSRS i Węgier.Przygotowano i rozprowadzono paczki noworoczne dla 972 dzieci. Sprowadzono i rozprowadzono dla załogi 140 ton ziemniaków. Zorganizowano zabawę sylwestrową dla 200 osób.

Dyrektorami ZBM „Osiny” byli:

- naczelnymi:

Schabowski Marek,

Marcinkowski Zygmunt,

Ziółkowski Witold,

Kocjan Zdzisław,

Kukla Włodzimierz.

- zastępcami ds. produkcji:

Drab Stanisław,

Ziółkowski Witold,

Kocjan Zdzisław,

Kukla Włodzimierz.

- zastępcami ds. ekonomicznych:

Ficenes Henryk,

Matląg Leon,

Dróżdż Zbigniew.

Rok 1981 r. Wycieczka pracowników ZBM „Osiny” z rodzinami w Bieszczady.

Lata 70/80. Pracownicy wydziału W-33 na boisku sportowym w Poczesnej, w czasie rozgrywek wewnątrz wydziałowych w piłkę nożną. Siedzą na trawie od lewej: Zbigniew Majchrzak, Bolesław Górecki, Marian Dobosz, Stanisław Drab, Witold Gorgól, Marek Brzozowski.

Lata 70/80. Drużyna piłki nożnej wydziału W-33 w Poczesnej, w czasie rozgrywek zakładowych. Stoją od lewej: Stanisław Kowalski, Eugeniusz Sarnat, Ireneusz Bączek, Wiesław Caban, ... Skowron, Kucają: Kazimierz Jabłoński, Edward Kozłowski, Leszek Masłoń, Zdzisław Wójcik.

Lata 70/80. Wydział „Nadwozi” Stoją od lewej: Wiesław Organa, Michał Grabałowski, Zdzisław Brzozowski, Eliasz Nowak, o/n, Zenon Kondys, Franciszek Chądzyński.

Bufet ,,Barbórka" w Osinach. W drzwiach sprzedawczyni p.Zofia Jadowska .Początek lat 70-tych.Udostępniła p.Zofia Jadowska

Autor: Szczepan Szumera Zdjęcia udostępnił: Szczepan Szumera Zbiory Muzeum Regionalnego w Kamienicy Polskiej.
Archiwum: Kamienica Polska i okolice. Źródło: http://korwinow.com/index/Dziedzictwo-hutnicze/d/33/p/525