Polska w XVII wieku i Poczesna.

 Polska w XVII wieku i Poczesna.

Powstanie, erygowanie Parafii Poczesna przypadło w latach jeszcze wielkiej świetności Rzeczpospolitej obojga narodów. Na tronie polskim zasiadał wtedy Zygmunt III Waza otwierający krótką dynastię Wazów. Polska jeszcze dwieście lat będzie państwem wolnym. Czas ten przyniósł nam wielkie dni polskiego oręża, dumy narodowej. Wydarzenia historyczne, które były natchnieniem do napisania „Trylogii” przez Henryka Sienkiewicza zaczynały dopiero swój bieg.

Zwycięstwo króla Jana III Sobieskiego w 1683 roku nad Turkami pod Wiedniem, przełomowe w Europie zapewne miało swój komentarz czy tylko małe wspomnienie w murach 100-letniego już wtedy kościoła w Poczesnej.

Czas utraty niepodległości, później nadziei związanej z Napoleonem miał żywe odbicie w dziejach naszej parafii. Pierwsza szkoła elementarna przyparafialna zaczynała swoje istnienie w 1792 roku, aby po roku działalności wraz z utratą niepodległości tych ziem ( drugi rozbiór Polski) przerwać nauczanie.

1929 , Mapa woj. krakowskiego w okresie sejmu czteroletniego 1788-1892. Mapa udostępniona przez Muzeum Miejskie "Sztygarka" w Dąbrowie Górniczej.Źródło http://siewierz.fotopolska.eu/377712,foto.html?o=b76397

Utworzenie Księstwa Warszawskiego, które swoim terytorium obejmowało Poczesnę ma także radosny element w naszej parafii. Szkoła elementarna przyparafialna mogła wznowić swoje nauczanie, które trwało do 1830 roku.

Przedstawione wybrane elementy historyczne dają wyobrażenie jak niezmiernie dawno i w bardzo ważnych wydarzeniach parafia, a zarazem my uczestniczymy, jako cząstka dziedzictwa.

Poczesna tamtego okresu i lata późniejsze

W czasie tworzenia parafii Poczesna była wsią królewską, osadniczą. Powstała w XVI wieku i należała do Starostwa Olsztyńskiego Ziemi Krakowskiej. Lustracja królewska z 1569 roku wzmiankuje, że „ są bory, lasy do starostwa olsztyńskiego należące niemałe, w których są kuźnice jak Sarnowa, Łojkowska, Poczesna „.Być może to najstarszy zapis mówiący o istnieniu Poczesnej. W tym okresie Poczesna miała znaczenie przede wszystkim jako centrum wydobycia i przetwarzania rudy żelaza. To w głównej mierze dla wygody i potrzeb kuźników wybudowano w Poczesnej kaplicę, która dała podwaliny pod późniejsze powołanie parafii.

Karta dawnéj Polski z przyległémi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000 Wojciecha Chrzanowskiego z 1859 roku. Źródło www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/34173

Późniejsze lata, aż do zupełnej utraty niepodległości przez Polskę, Poczesna ma cały czas ze związane z starostwem olsztyńskim. Jest jego jednym z czterech administracyjnych kluczy, najbogatszym. Podczas najazdu Szwedów w 1655 roku na Polskę Olsztyn został zdobyty i zniszczony, po czym już się nie podźwignął. Zdarzenie to przykre dla Olsztyna stało się elementem wzrostu znaczenia Poczesnej. Przeniesiono siedzibę starostwa olsztyńskiego do Poczesnej. Fakt ten miał także korzystne znaczenie dla uposażenia naszego kościoła. W tym okresie w Poczesnej rezydowali starostowie o wielkich nazwiskach Rzeczpospolitej, między innymi Wacław Wikliński, Jerzy Lubomirski, Teodor Potocki. Powyższy układ administracyjny trwał aż do 1793r. W tym roku nastąpił drugi rozbiór Polski, który swoim zasięgiem zajął tereny Poczesnej. Miejsce byłego starosty olsztyńskiego Stanisława Sołtyka zajęła dzierżawczyni Wilhelmina Beata Szmekla reprezentująca państwo pruskie. Taki porządek prawny trwał do 1806 roku.

W 1807 rządy nad okolicą w wyniku działań napoleońskich objęło utworzone Księstwo Warszawskie, a od 1815 roku Królestwo Polskie będące w dominacji rosyjskiej.

W okresie Królestwa Polskiego Poczesna była siedzibą jednej z pięciu ekonomii rządowych regionu częstochowskiego. Ekonomia Poczesna liczyła 2 miasta (Przyrów, Mstów), 28 wsi i kolonii, 15 folwarków, wiele karczm, młynów i mniejszych jednostek gospodarczych.

Po powstaniu styczniowym na mocy ustawy z 31 grudnia 1866 roku został wprowadzony nowy podział administracyjny Królestwa Polskiego.

W Guberni Piotrkowskiej utworzono powiat częstochowski. W skład powiatu weszły następujące miasta: Częstochowa, Kłobuck, Krzepice, Mstów, Przyrów, Olsztyn i Janów oraz gminy wiejskie: Baryły, Dźbów, Mykanów, Lipie, Popów, Przystajń, Wancerzów, Węglowice, Miedzno, Kamyk, Grabówka, Panki, Rędziny, Staropole, Kamienica Polska, Kuźniczka, Rększowice, Opatów, Olsztyn, Potok Złoty, Huta Stara.

Dlaczego w tym zestawieniu zabrakło Poczesnej, która przez 250 lat była jednym z centrów administracyjnych regionu i w tym okresie szczególnie dobrze się rozwijała gospodarczo. Ruszało na dużą skalę górnictwo rudziane.

Z informacji nie do końca sprawdzonych to kara administracyjna za przychylność dla powstania styczniowego. W 1876 roku zlikwidowano gminę Baryły, a należące do niej wsie włączono do Gminy Kamienica Polska.

W 1923 roku już w wolnej Polsce utworzono Gminę Poczesna, która istnieje do dzisiaj zmieniając w tym okresie swoją wielkość.
Źródło: http://www.parafia-poczesna.pl/home/polska-w-xvii-wieku/