Śladem Kamieniczan w Nawarzycach...

 Śladem Kamieniczan w Nawarzycach...

Przeglądając akta zmarłych parafii w Pocześnie z roku 1847 trafiłem na bardzo interesujący zapis. Pod numerem 90 odnotowano zgon Konranta (sic!), dwuletniego syna Jana Cangego [Cange] z Kamienicy i jego zmarłej żony Rozyny. Nie byłoby w tym nic niezwykłego, gdyby nie informacja o miejscu urodzeniu dziecięcia. W akcie zapisano, że Konrad urodził się w... Nawarzycach.

Akta parafii nawarzyckiej (świętokrzyskie) rzeczywiście potwierdzają taki fakt. W księdze chrztów z roku 1845, pod numerem 40 odnotowano:

Działo się w wsi Nawarzycach dnia szesnastego czerwca tysiąc ośmset czterdziestego piątego roku o godzinie szóstej po południu. Stawił się Jan Ceingel lat dwadzieścia cztery liczący katolik, tkacz w Nawarzycach zamieszkały, w obecności świadków: Kazimierza Lechowicza lat czterdzieści siedm i Kazimierza Kiełtuckiego lat trzydzieści trzy, liczący, obydwóch katolików zagrodników w Nawarzycach zamieszkałych, i okazał nam dziecię płci męzkiej urodzone w Nawarzycach pod numerem domu piętnastym dnia wczorajszego o godzinie pierwszej po południu, miesiąca i roku bieżących, z jego małżonki Bregidy [korekta najprawdopodobniej z imienia Regina; PG] z Marchwiczów lat dwadzieścia cztery liczącej, katoliczki. Dziecięciu temu na Chrzcie Świętym odbytym w dniu dzisiejszym nadane zostało imię Konrad a rodzicami jego chrzestnymi byli: Tobiasz Paull z Barbarą Kossową. Akt ten stawającym pisać nie umiejącym został przeczytany, a przez nas samych podpisany. X. Ignacy Stawowczyk Wikaryusz i USCywi[lnego]


Śledząc nawarzyckie akta chrztów z 1845 roku trafiamy na kolejne znajomo brzmiące nazwiska. I tak:
- 25 marca do chrztu przynosi dziecko tkacz Augustyn Retmann (25 lat) z Nawarzyc. Rzecz dzieje się w obecności świadków-tkaczy: Wacława Jezrala (30) i Franciszka Suchanka (25). Dziecię, zrodzone dzień wcześniej z Elżbiety z Jezralów (21) otrzymuje imię Balbina Marianna. Do chrztu trzymają je Kazimierz Konieczyński i Balbina Retmanowa, a asystują Konstanty Retmann i Anna Czarnecka [akt nr 27];
- 30 czerwca ochrzczone zostaje dziecko nawarzyckiego stolarza Benedykta Klarra (31), urodzone w tym samym dniu z Rozalii z Czerwińskich (24). Otrzymało imiona Józef Jan, a jednym z chrzestnych był Franciszek Poll; asystowała Helena Pollowa. Wśród świadków wymieniono w akcie nazwisko tkacza - Ignacego Rańcza (41) [akt nr 44];
- 19 lipca ochrzczone zostaje dziecko stolarza Karola Najgibaura (40) z Nawarzyc i Marianny z Krystynów (36). Dziewczynka urodzona 17 lipca otrzymuje imiona Anna Balbina, a jej chrzestną jest Barbara Retmanowa [akt nr 50];
- 29 września tkacz Wacław Peter (24) przynosi do chrztu dziecko urodzone w tym samym dniu z Rozalii z Witkowskich (20). Dziewczynka otrzymała imiona Rozalia Tekla. Chrzestnymi byli Franciszek Retman i Helena Paulowa, a asystowali Franciszek Paull z Balbiną Retmanową. Obecni z ojcem świadkowie - Franciszek Czarnecki i Wojciech Mrzygłodzki zostali określeni jako koloniści [akt nr 68];
- 2 listopada ochrzczone zostaje dziecko tkacza Konstantego Retmanna (22) i Balbiny z Widurskich (20). Syn Antoni Konstanty przychodzi na świat w Nawarzycach 1 listopada. Przy spisaniu aktu chrztu ojcu towarzyszy m.in. wspomniany wcześniej Benedykt Klar, wśród chrzestnych wymieniona jest Marianna Jezralowa, a wśród asystujących - Jan Langer [akt nr 76].

Na związki nawarzyckich tkaczy z Kamienicą Polską wskazują pośrednio inne zapisy metrykalne. I tak, w akcie ślubu nr 14/1843 przeczytamy, że w dniu drugiego sierpnia na ślubnym kobiercu staje Benedykt Klar i Rozalia Czerwińska. W tym akcie napisano o panu młodym, że jest urodzony we wsi Alt-Lomnitz w Państwie Glackim w Śląsku Pruskim w miesiącu listopadzie 1814 roku z rodziców - Ignacego i Teresy z Wolfów zmarłych w parafii nawarzyckiej. Ów Benedykt był prawdopodobnie bratem Dawida Klara, kamienickiego tkacza, męża Magdaleny z Schultzów (x 1838, Poczesna).

Ale są i bezpośrednie dowody na związki z Kamienicą. I tak, w akcie ślubu nr 3/1844 przeczytamy:

[lnego]


Śledząc nawarzyckie akta chrztów z 1845 roku trafiamy na kolejne znajomo brzmiące nazwiska. I tak:
- 25 marca do chrztu przynosi dziecko tkacz Augustyn Retmann (25 lat) z Nawarzyc. Rzecz dzieje się w obecności świadków-tkaczy: Wacława Jezrala (30) i Franciszka Suchanka (25). Dziecię, zrodzone dzień wcześniej z Elżbiety z Jezralów (21) otrzymuje imię Balbina Marianna. Do chrztu trzymają je Kazimierz Konieczyński i Balbina Retmanowa, a asystują Konstanty Retmann i Anna Czarnecka [akt nr 27];
- 30 czerwca ochrzczone zostaje dziecko nawarzyckiego stolarza Benedykta Klarra (31), urodzone w tym samym dniu z Rozalii z Czerwińskich (24). Otrzymało imiona Józef Jan, a jednym z chrzestnych był Franciszek Poll; asystowała Helena Pollowa. Wśród świadków wymieniono w akcie nazwisko tkacza - Ignacego Rańcza (41) [akt nr 44];
- 19 lipca ochrzczone zostaje dziecko stolarza Karola Najgibaura (40) z Nawarzyc i Marianny z Krystynów (36). Dziewczynka urodzona 17 lipca otrzymuje imiona Anna Balbina, a jej chrzestną jest Barbara Retmanowa [akt nr 50];
- 29 września tkacz Wacław Peter (24) przynosi do chrztu dziecko urodzone w tym samym dniu z Rozalii z Witkowskich (20). Dziewczynka otrzymała imiona Rozalia Tekla. Chrzestnymi byli Franciszek Retman i Helena Paulowa, a asystowali Franciszek Paull z Balbiną Retmanową. Obecni z ojcem świadkowie - Franciszek Czarnecki i Wojciech Mrzygłodzki zostali określeni jako koloniści [akt nr 68];
- 2 listopada ochrzczone zostaje dziecko tkacza Konstantego Retmanna (22) i Balbiny z Widurskich (20). Syn Antoni Konstanty przychodzi na świat w Nawarzycach 1 listopada. Przy spisaniu aktu chrztu ojcu towarzyszy m.in. wspomniany wcześniej Benedykt Klar, wśród chrzestnych wymieniona jest Marianna Jezralowa, a wśród asystujących - Jan Langer [akt nr 76].

Na związki nawarzyckich tkaczy z Kamienicą Polską wskazują pośrednio inne zapisy metrykalne. I tak, w akcie ślubu nr 14/1843 przeczytamy, że w dniu drugiego sierpnia na ślubnym kobiercu staje Benedykt Klar i Rozalia Czerwińska. W tym akcie napisano o panu młodym, że jest urodzony we wsi Alt-Lomnitz w Państwie Glackim w Śląsku Pruskim w miesiącu listopadzie 1814 roku z rodziców - Ignacego i Teresy z Wolfów zmarłych w parafii nawarzyckiej. Ów Benedykt był prawdopodobnie bratem Dawida Klara, kamienickiego tkacza, męża Magdaleny z Schultzów (x 1838, Poczesna).

Ale są i bezpośrednie dowody na związki z Kamienicą. I tak, w akcie ślubu nr 3/1844 przeczytamy:

Działo się w wsi Nawarzycach dnia siódmego maja tysiąc ośmset czterdziestego czwartego roku o godzinie jedenastej przed południem. Wiadomo czyniemy iż w przytomności świadków Józefa Kosa katolika lat trzydzieści jeden, i Tobiasza Paul ewangelika lat trzydzieści liczących, obydwóch rzemieślników profesyj tkackiej w Nawarzycach zamieszkałych niekrewnych żadnej stronie sąsiadów tylko, na dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo między Janem Iruszką katolikiem kawalerem lat dwadzieścia pięć mającym urodzonym w wsi Dobry w Czechach w Państwie Austryackiem synem Franciszka i Maryj Iruszków tamże zmarłych jak Akt Znania przez Sąd Pokoju Okręgu Jędrzejowskiego zdziałany świadczy w Nawarzycach zamieszkałym i z profesyj tkackiej się utrzymującym a panną Maryanną Teressą dwóch imion Hermanówną katoliczką lat dziewiętnaście mającą urodzoną w wsi Kamienicy Polskiej Parafij Koziegłowskiej Gubernij Kieleckiej córką Józefa zmarłego w Kamienicy Polskiej Parafij Poczesna i Józefy z Hofmanów żyjącej i tamże zamieszkałej małżonków Hermanów katolików, a w wsi Nawarzycach miesięcy już ośm zamieszkałą...

W tym samym roku ślubują również (akt nr 28/1844) urodzeni w Kamienicy Antoni Langer (s. Jana i Doroty, zmarłych w Nawarzycach!) z Anną Marsikówną (c. zmarłego w Kamienicy Józefa i żyjącej w Nawarzycach Marianny z Hoffmanów)...

Ten trop wydaje się być niezwykle interesujący i na pewno wymaga dalszych badań..
Autor: Piotr Gerasch
Źródło: http://hutastara.blogspot.com/2013/02/sladem-kamieniczan-w-nawarzycach.htmlhttps://pl.wikipedia.org/wiki/Nawarzyce