KAMIENICA KUPIECKA Autor: Juliusz Sętowski

 KAMIENICA KUPIECKA Autor: Juliusz Sętowski

Wybudowana przez Jana Nowickiego u zbiegu II Alei (Aleja Najświętszej Maryi Panny) 24 i ul. Teatralnej (Kościuszki) w latach 1894–1907 przez Przedsiębiorstwo Budowlane Sobierajów. Wkrótce została odkupiona przez Częstochowskie Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe (od 1922 r. Spółdzielczy Bank Ludowy). Budynek architektonicznie ma charakter eklektyczny z wieloma elementami neogotyckimi. Jego ozdobą jest narożny ryzalit w kształcie wieży. Tu miały swoje siedziby instytucje finansowe: Częstochowskie Towarzystwo PożyczkowoOszczędnościowe (przeniesione w 1912 r. do sąsiedniego budynku przy ul. Teatralnej), od 1909 r. Krajowy Dom Bankowy Stanisława księcia Lubomirskiego, przejęty w 1911 r. przez oddział Banku Przemysłowego Warszawskiego; miał siedzibę na I piętrze budynku. Od 1917 r. działał tu kantor wymiany pieniędzy, a od początku lat 20. oddział Banku Kredytowego w Warszawie. W przyziemiu swoje siedziby miały sklepy: w latach 30. handel win i towarów kolonialnych, Magazyn Ubiorów Męskich Romana Trawińskiego, skład instrumentów muzycznych Tomasza Porosa, od 1957 do 2004 r. firmowy sklep E. Wedla (dawniej imienia 22 lipca). Od 1908 r. w kamienicy znajdowały się biura policmajstra Częstochowy, a od 1915 r. Etapowa Komendantura niemiecka.

W maju 1917 r., podczas Wielkiej Kwesty Ogólnokrajowej „Ratujcie Dzieci”, w kamienicy było biuro główne Komitetu Kwesty, a w październiku tego roku podczas obchodów stulecia śmierci Kościuszki ul. Teatralną nazwano jego imieniem. Wówczas w ścianę kamienicy wmurowano wykonaną przez Zakład Rzeźbiarsko-Kamieniarski Kruszyński i Proszowski, pamiątkową tablicę z napisem – ulica Tadeusza Kościuszki i datą 1917 r. Lokale w budynku zajmowały firmy gastronomiczne: od 1910 r. Elektryczna Palarnia Kawy „Mokka kawa” Leona Piotrowskiego, od połowy lat 30. kawiarnia Cafe „Roma” prowadzona przez Mieczysława Junga, a od 1938 r. (do końca lat 40.) przez Piotra Dębskiego. W 1956 r. otwarto w tym miejscu restaurację „Jurata” (powiązaną ze sklepem Centrali Rybnej). Po 1990 r. były tu restauracja „Sir”, następnie bary „Sajgon” i „Deko-Smak”(do 2011 r.). Na początku lat 50. kamienica przeszła na własność skarbu państwa. W roku 1967 przeprowadzono remont, który zubożył ją architektonicznie; zlikwidowano wieżyczkę i szereg detali. W 1990 r. budynek skomunalizowano. W latach 2005–07 przeprowadzono generalny remont kamienicy z odtworzeniem wielu zniszczonych wcześniej zewnętrznych elementów architektonicznych i wyposażenia wewnętrznego. W różnych okresach zamieszkiwali tu znani częstochowianie: adwokat Lucjusz Bugajski, stomatolog i działacz sportowy Roman Filipowicz, lekarze: Jan Mierowski, dyrektor szpitala miejskiego, Władysław Karczewski, chirurg. W latach 1990–2004 w budynku swoje siedziby miały stowarzyszenia i partie polityczne (m.in. PPS i KPN) oraz hufiec ZHP. Źródło :Jasne, że Częstochowa, 2016, nr 57