CZĘSTOCHOWSKIMI ŚLADAMI ANTONIEGO FERTNERA.
Znakomity komik polski, aktor teatralny i filmowy, który do kin ściągał tłumy ludzi, Antoni Fertner, urodził się w Częstochowie. Rodzina Fertnerów przywędrowała z miejscowości Rothwasser w Austrii do Częstochowy w I połowie XIX wieku. Członkowie tej rodziny mieszkali w okolicach klasztoru jasnogórskiego – przy ulicach św. Barbary i Wieluńskiej.
Zajmowali się sztuką – rzeźbiarstwem i grafiką, prowadzili też w dzielnicy podjasnogórskiej kramy, a później sklepy. Roman Fertner, dziadek aktora, był stalorytnikiem i litografem. Wykonywał grafiki, które później ręcznie pokolorowane były sprzedawane pielgrzymom pod Jasną Górą. Kierował też szkołą rysunku przy miejscowym cechu rzemieślniczym. Z kolei jego syn, a ojciec Antoniego, Teodor był cukiernikiem, prowadził sklep ze słodkimi wyrobami przy ul. Wieluńskiej. Przy tej ulicy (w jednej z kamienic, które obecnie mają numery 3 i 5) przyszedł na świat 23 V 1874 r. słynny aktor. Jego matką była Eleonora z domu Pleszyńska. W swoich wspomnieniach „Podróże komiczne” (które ukazały się w 1960 r.), Antoni Fertner w sposób żartobliwy, lecz oszczędny, pisze o swojej rodzinie: dziadku ze strony matki, który „doczekał się nie lada cudu: miał siedem kamienic, pięć żon i dziewiętnaścioro dzieci”, o ojcu, wytwarzającym ciastka większe niż inni cukiernicy. Z lektury tej dowiadujemy się również, że miał trzy siostry, a jeden z jego wujów wstąpił do zakonu paulinów.
Młody Fertner uczęszczał do rządowego progimnazjum męskiego w Częstochowie (obecnie w budynku tym funkcjonuje IV Liceum Ogólnokształcące im. H. Sienkiewicza). Po śmierci rodziców Antoniego, rodzina przeprowadziła się do Piotrkowa. Fertner kontynuował naukę w tamtejszym gimnazjum rządowym, a później w Szkole Handlowej im. Kronenberga w Warszawie. Wówczas podjął pierwsze próby aktorskie i wkrótce zrezygnował ze studiów w szkole handlowej na rzecz Klasy Dykcji i Deklamacji przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Jego kariera aktorska zaczęła się, gdy był jeszcze uczniem Klasy Dykcji. W 1895 r. ukończył szkołę dramatyczną, występował w różnych zespołach teatralnych w Królestwie Polskim i na terenie Cesarstwa Rosyjskiego.
W 1908 r. wystąpił w pierwszym polskim filmie „Antoś pierwszy raz w Warszawie”. W 1911 r. założył spółkę filmową; kręciła ona filmy, w których Fertner grał główne role. W latach 1915–17 przebywał w Rosji, zagrał tam w około trzydziestu komediach filmowych (stworzył popularną postać Antoszy). Od 1918 r. występował w Polsce jako aktor teatralny, był też reżyserem i dyrektorem teatru. Najsłynniejsze filmy, w których występował w latach trzydziestych, to „Jaśnie pan szofer”, „Antek policmajster”, „Papa się żeni”, „Ada! To nie wypada”, „Robert i Bertrand”. W każdej roli był „Fertnerem” – jowialnym grubaskiem, umiejącym ze sprytem i humorem radzić sobie z ludźmi i ze światem. W listopadzie 1947 r. Antoni Fertner występował w teatrze częstochowskim (obecnie Teatr im. A. Mickiewicza), w komedii Moliera „Chory z urojenia” (grał główną rolę – Argana). W Częstochowie przebywał parę dni, wystąpił w kilku spektaklach, m.in. dla młodzieży miejscowych szkół. Stwierdził wówczas w wywiadzie dla „Życia Częstochowy”: Macie publiczność doskonałą, żywo reagującą i inteligentną, a wasza młodzież jest przemiła, urządziła mi żywiołową owację. Na zakończenie tego pobytu powiedział, że żal mu odjeżdżać z Częstochowy, lecz obiecał ponownie odwiedzić miasto. Nie dotrzymał słowa, w 1959 r. zmarł w Krakowie, gdzie od 1945 r. mieszkał i występował w Państwowych Teatrach Dramatycznych.
Częstochowę odwiedzali potomkowie Antoniego Fertnera – w Towarzystwie Genealogicznym Ziemi Częstochowskiej i Ośrodku Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego informacji o Fertnerach poszukiwała prawnuczka Antoniego – Marzena Kołodziejczyk. W 2016 r. syn aktora Antoni Fertner junior, zamieszkały w Szwecji, ufundował na ul. Wieluńskiej ławeczkę jego imienia. Autor: Julisz Sętowski Źródło: JASNE, ŻE CZĘSTOCHOWA, nr 65 / lipiec 2017
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz