CZĘŚĆ 3. LEKSYKON HISTORYCZNY (HASŁA)

 CZĘŚĆ 3. LEKSYKON HISTORYCZNY (HASŁA)

H- Hałda, Harcerstwo, Hastermanek, Huba,
I-
J- Jastrzębie, Jaźwiny,
H
Hałda
Charakterystyczny element krajobrazu Kamienicy Polskiej. W języku kamieniczan: hołda. Płytko zalegająca na polach rudę żelaza (sferosyderyty) wydobywano ręcznymi kolowrotami, skałę płonną rozrzucano dokoła szybików, stąd charakterystyczny kształt hałd - z wgłębieniem pośrodku. Rosły na nich później dzikie grusze, rzadziej jabłonie, tarnina, dzikie róże i głóg. Wiele hałd zniwelowano, a ponieważ składały się one z urodzajnych iłów, siano na nich lucernę. Hałdy porosłe drzewami przypominają dziś zielone wzgórza.
Harcerstwo
Idea Baden Powella szybko znalazła w Kamienicy zwolenników, choć o początkach zorganizowanego harcerstwa niewiele wiadomo. Silne było harcerstwo w okresie międzywojennym, gdy na jego czele stanęła energiczna Maria Warcicka. Wielkie przeżycia towarzyszyły składaniu harcerskiej przysięgi. Drużyna żeńska prezentowała się wspaniale, w mundurkach z lilijką i krzyżem harcerskim, w czarnych getrach.
Hastermanek
Demoniczna, legendarna postać budząca ogromny (obok „czerwonych płucek”) strach. Ów wodnik zwany na Śląsku utopcem, topiełkiem lub wassermonkiem , zamieszkiwał wszelkie rzeki i zbiorniki wodne, nawet pokopalniane stawy . W Kamienicy Polskiej wierzono, że mieszkał pod mostami, kładkami czy tzw. ławkami nad Kamieniczką. Wciągał przechodzących do wody. Szczególnie upodobał sobie most prowadzący na Zawadę. Jedni utrzymywali, że miał na głowie czerwoną czapkę, inni że ubrany był w czerwony kubraczek. Nazwa tego osobliwego straszydła wywodzi sięz przekształconego w czeskich dialektach niemieckiego wyrazu Wasserman.
Trzeba przypisać hastermankowi wielka zasługę: powszechny strach przed nim sprawił, że dzieci nie zbliżały się do rzeki po zachodzie słońca i nie zażywały kąpieli przed św. Janem.
Huba - dawna miara powierzchni. Nazwa pochodzi od niemieckiego wyrazu die Hufe. Obejmowała ok. 19 ha. Huba pruska liczyła 7,65996 ha. W Kamienicy Polskiej przyjęła się jako tradycyjna nazwa działek, które wymierzył geometra przysięgły Feliks Chłądzyński z Nowej Wsi. W wyniku gwałtownego przyrostu naturalnego w kolonii , dochodziło do stopniowego dzielenia hub na mniejsze działki. Mówiło się więc o „półhubie”, czy „ćwierćhubie”. Pamiętać trzeba, że na hubę składał się dział ziemi oraz lasu. Geometryczne linie na mapie z 1818 r. ukazują zasady podziału. Ponieważ obszar Kamienicy, z racji ukształtowania i historycznych granic, nie gwarantował wymierzenia równych powierzchni, pojawiły się tzw. przymiarki, co widać w rejonie Romanowa i Podlesia. Dziewięć działów nad Wartą kupił zarządca z Lubszy i Kamienicy Śląskiej, Ślązak Jan Benda. Numeracja działek nie odpowiadała numeracji domów.
I
J
Jastrzębie
Początki wsi sięgają XVI w. Chłopów osadził w 1576 r. biskup krakowski Piotr Myszkowski próbując zasiedlić północny skrawek biskupiego księstwa siewierskiego. W 1606 r. biskup Bernard Maciejowski nadał wieś wójtowi koziegłowskiemu Aleksandrowi Denisowi, urodzonemu w Paryżu. Po nim wieś należała do wójta koziegłowskiego Stanisława Żaboklickiego. W XVIII w. dożywotnimi posesorami byli Zygmunt i Anna Karscy, Jan i Barbara Maszkiewiczowie , wreszcie Michał i Zofia Bontaniowie. Wieś należała do parafii w Koziegłowach. Dochody przynosiły sadzawki rybne, ogrody, smolarnie (produkcja węgla drzewnego) i młyn. Mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem. W XIX i XX w. na jastrzębskich polach działały kopalnie „Piotr” I, II, III , IV, „Józef”, „Aleksander” i „Wiesława”. Część wsi należała do parafii w Poraju a część (do 1957r.) do Kamienicy Polskiej. Między Jastrzębiem a Kamienicą Polską istniało wiele powiązań rodzinnych ( Chwistowie, Czarneccy, Frączkowie, Imiołczykowie, Kidawowie, Lulowie , Makuchowie, Masłonikowie, Piotrowscy, Sawiccy).
Jaźwiny
Nazwa odnosząca się do części kompleksu leśnego na południe od Podlesia i Romanowa. Miejsce schronienia mieszkańców w czasie niebezpieczeństw. Tak było również we wrześniu 1939 r.
Źródło: Barbara Kaczkowska, Andrzej Kuśnierczyk, Leksykon historyczny. [w]} "Gmina Kamienica Polska. Informator". (red. I.Lisek, S.Sitek, M.Sitek), Kamienica Polska [b.r.w.]