CZĘŚĆ 5. LEKSYKON HISTORYCZNY (HASŁA)

 CZĘŚĆ 5. LEKSYKON HISTORYCZNY (HASŁA

L- Liceum Ogólnokształcące, Liksznur, Lis, Lux,

Ł- Łódź Liceum

W kwietniu 1945 r. w budynku należącym wcześniej do Liceum im. Henryka Sienkiewicza

w Częstochowie powstało Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne Komitetu Rodzicielskiego

w Kamienicy Polskiej, w 1951 r. przemianowane na Społeczne Gimnazjum w Kamienicy Polskiej - upaństwowione w 1952 r. jako liceum ogólnokształcące. W skład pierwszego Komitetu Rodzicielskiego wchodzili: Jan Łebek, Jan Miękina (Minkina), Bolesław Bereza, Kazimierz Krzechki, Jan Fazan, Dominik Blachnicki, Józef Gall, Zygmunt Wizner, Józef Ciężyński, Józef Brzozowski i Jan Sokala. Dyrektorami tej środowiskowej szkoły byli kolejno: Janina Domagalska, Adam Ferens, Maria Warcicka, Stanisław Dąbek, Irena Fontańska-Sikora Zygmunt Lipiarz i Marian Kaźmierczak.

Liksznur

Święto tkaczy związane z uroczystym odpustem św . Michała. Rozpoczynało się mszą św., podczas której wszyscy tkacze z zapalonymi świecami przechodzili procesją wokół głównego ołtarza. Tym „sznurem świateł” tłumaczą niektórzy czesko- niemiecką nazwę święta. Potem w karczmie (od 1926 r. w reprezentacyjnej sali remizy strażackiej na Szwamberku) bawiono się , śpiewano i tańczono lajlindry (odmiana walca) i polki .

Lis

Herb właścicieli Koziegłów i feudalnego państewka koziegłowskiego, na terenie którego znajdowała się kuźnica Kamienica. Przedstawia w tarczy dwukrotnie przekrzyżowaną strzałę w słup na czerwonym tle . W klejnocie ma wspiętego lisa. Najbardziej znani przedstawiciele rodu to Krystyn (senior) , kasztelan sądecki, występujacy w latach 1383-1417 na ponad stu dokumentach, uczestnik bitwy pod Grunwaldem, zaliczany do grona doradców Władysława Jagiełły oraz Krystyn junior, znany w dokumentach z lat 1417-1437. Rezydencją Kozieglowskich był nizinny zamek oblewany wodami strumienia o nazwie Sarni Stok.

Matecznikiem rodu Lisów były tereny między Jędrzejowem a Miechowem. Przodek Krystyna, Mściwój, pisał się z Kwiliny. Koziegłowscy byli dobrze skoligaceni.

Krystyn senior obecny byl przy odnowieniu Akademii Krakowskiej, prowadził do boju pod Grunwaldem czterdziestą drugą chorągiew (dlatego znalazł się na kartach powieści „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza), uczestniczył wraz z królem i królową Jadwigą w podrózy na Litwę, w 1413 r. przyjął do herbu przedstawiciela litewskiego rodu bojarów Sunigajłę,

a w 1415 r. otrzymał od papieża Jana XXIII zgodę na korzystanie przez niego i żonę, Piechnę z Zarszyna ( w ziemi sanockiej), córkę wojewody krakowskiego Piotra Kmity

z ołtarza przenośnego.

W 1518 r. przedstawiciel rodu Lisów, także o imieniu Krystyn, sprzedał państewko koziegłowskie biskupowi krakowskiemu Janowi Konarskiemu.

Lux Błażej

Częstochowski malarz cechowy. U niego mieszkańcy Kamienicy Polskiej zamówili obraz do ołtarza głównego w kościele, który jeszcze nie został zbudowany. Malarz wywiązał się

z zadania w 1868 roku. Obraz przedstawia Michała Archanioła walczącego ze smokiem. Choć jest realizacją znanego malarskiego szablonu, jego jakość wysoko oceniają historycy sztuki z Aleksandrem Jaśkiewiczem na czele.

Ł

Łódź

Powinna być miastem partnerskim wsi Kamienica Polska. Pomiedzy Łodzią a Kamienicą Polską zachodzi wiele analogii. Tkacze w Kamienicy Polskiej pojawili się w 1818 r. w Łodzi

w 1824. Podobny był skład etniczny obu tkackich osad, choć inny był sposób osiedlenia się : tkacze w Łodzi uzyskali od miasta działki przy ul. Piotrkowskiej w wieczystą dzierżawę oraz deputat na drzewo do budowy domostw, w Kamienicy Polskiej koloniści zakupili na drodze umowy prywatnej 784 ha ziemi wraz z lasem.

Łódź w 1820 r. liczyła 767 mieszkańców (zaledwie!), Kamienica Polska w 1827 r. 590, ale

w 1847 r. już 1553. Potrojenie liczby ludności w ciągu dwu dekad przypomina procesy demograficzne zachodzące w Łodzi. Cech płócienników w Łodzi w 1828 r. liczył 110 majstrów, w Kamienicy Polskiej wg raportu Józefa Radoszewskiego , 88. Pomiędzy dwoma ośrodkami tkackimi trwał nieustanny przepływ majstrów, czeladników, służących. Od czasu kryzysu chałupniczego tkactwa z połowy lat 40. XIX w. kierunek przepływu stał się jednostronny: z Kamienicy Polskiej do Łodzi. Dla bardzo wielu kamieniczan Łódź stanowiła ziemię obiecaną. Wymownie świadczą o tym adnotacje w dochowanych księgach ludności gminy Kamienica Polska, znajdujących się w Archiwum Państwowym w Częstochowie. Także dziś wiele rodzin z Kamienicy ma swych krewnych w stolicy województwa łódzkiego. Źródło: Barbara Kaczkowska, Andrzej Kuśnierczyk, Leksykon historyczny. [w]} "Gmina Kamienica Polska. Informator". (red. I.Lisek, S.Sitek, M.Sitek), Kamienica Polska [b.r.w.]