Powiat częstochowski , krótka charakterystyka. Przemysł. Fragment według ,,Księga Pamiątkowa Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych okręgu kieleckiego z uwzględnieniem rozwoju administracji skarbowej i monografji województwa kieleckiego" 1935r

 Powiat częstochowski , krótka charakterystyka. Przemysł. Fragment według ,,Księga Pamiątkowa Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych okręgu kieleckiego z uwzględnieniem rozwoju administracji skarbowej i monografji województwa kieleckiego" 1935r

(...) Powiat częstochowski posiada gęstą i dogodną sieć dróg. Z dróg kolejowych mamy: 1) Warszawską, biegnącą przez powiat z północnego wschodu na po-łudnie do Krakowa i Katowic-długości 31 km. 20 mtr., ze stacjami: Rudniki, Częstochowa, Bteszno-Korwinów. 2) Herbsko-Kielecką—z zachodu od granicy śląskiej na wschód do Kielc—długości 52 km. 600 mtr., ze stacjami: Herby, Blachownia, Gnaszyn, Stradom, Częstochowa, Olsztyn i Złoty-Potok. 3) Kalety Podzamcze, biegnącą wzdłuż zachodniej granicy powiatu—długości 30,09 km., ze stacjami: Kuleje, Panki i Krzepice. Drogi kołowe rozchodzą się jako magistrale od centrum powiatu miasta Częstochowy promieniście do granic tegoż, a więc do Herbów (granica województwa śląskiego) do Podłęża Szlacheckiego, do Szarek (granica powiatu wieluńskiego) i przez Dzbów do granicy województwa śląskiego. Magistrale te połączone są siecią dróg powiatowych i gminnych biegnących koncentrycznie. Ogólna długość dróg kołowych w powiecie wynosi 2.976 km. 432 mtr., z czego na poszczególne drogi przypada:( rys poniżej).

Przez teren powiatu przepływają następujące rzeki: Warta z dopływami: Stradomką, Konopką i Wiercicą oraz Lis Warta z dopływami: Oksą Białą, Kocinką i Pankówką. Rzeki te jednak jako nieuregulowane nie posiadają większego znaczenia gospodarczego. Ludność zamieszkała w gminach wiejskich trudni się przeważnie rolnictwem, częściowo zaś rzemiosłem i drobnym przemysłem, co w szczególności ma miejsce wśród małorolnej ludności gmin: Kamienica Polska, Poczesna, Huta Stara, Wancerzów i Grabówka, znajdującej zarobek z wyrobu płócienek na ręcznych warsztatach tkackich.. Ludność miejska znajduje zatrudnienie w przemyśle, handlu i rzemiośle. Jura w powiecie częstochowskim obfituje w bogate złoża rudy żelaznej, kamienia wapiennego, glinki cementowej i ogniotrwałej, szpatu oraz torfu. Z wymienionych bogactw naturalnych zasługują na uwagę bardzo duże złoża rudy żelaznej, znajdujące się dopiero w początkowem stadjum eksploatacji. Stan zawartości żelaza w rudzie waha się w granicach od 38 do 40 0/0 w stanie surowym i od 40 do 45 °/0 w stanie prażonym. Wydobywana ruda żelazna, z braku odpowiednich urządzeń w miejscowych hutach żelaznych, wywożona jest przeważnie w stanie surowym do hut śląskich i Zagłębia Dąbrowskiego. Kopalń rudy żelaznej jest dotychczas w powiecie 5, z których kopalnia „Aleksander własność Częstochowskiego Towarzystwa Górniczego, kopalnia w Konopiskach własność Towarzystwa B. Handtke i kopalnia w Bargłach gm. Poczesna, własność Towarzystwa Huta Bankowa — są najstarsze. Miejscowy przemysł fabryczny, dość mocno rozwinięty koncentruje się przeważnie w samej Częstochowie i jest reprezentowany przez: 13 przedsiębiorstw włókienniczych, 48 — chemicznych, 87 — konfekcyjnych, 57—drzewnych, 55—spożywczych, 5 kopalń, 3 huty żelazne i 46 wyrobów żelaznych oraz maszyn. Z uwagi na swe uprzemysłowienie Częstochowa była niejednokrotnie terenem wystaw. Jedną z takich olbrzymich imprez była wystawa rolniczo-przzemyslowa w 1909 roku, której pozostałości w ogrodzie miejskim w postaci pięknych pawilonów jeszcze teraz budzą ogólny podziw. Poza wystawami zakrojonemi na wielką skalę, Częstochowa urządza ciekawe i cieszące się dużem zainteresowaniem nawet zagranicy — wystawy lokalne. Częstochowa liczy około 200 zakładów przemysłowych, zatrudniających przeszło 25.000 robotników, nie licząc w tem zakładów rzemieślniczych. Większość zakładów przemysłowych w Częstochowie i w powiecie są to drobne zakłady, zatrudniające od 20 do 300 robotników. Z ciężkiego przemysłu, przemysł włókienniczy w sześciu największych fabrykach zatrudnia około 16.000 robotników. Przemysł ten znajduje się wyłącznie w rękach kapitalistów francuskich. Produkuje on przedewszystkiem przędzę wełnianą, farbowaną przędzę bawełnianą i tkaniny bawełniane, które cieszą się olbrzymiem powodzeniem zwłaszcza wśród ludu wiejskiego. W ostatnich czasach eksportuje nawet zagranicę: do Japonji, Chin, Grecji, Łotwy, Estonji, a nawet i do Anglii, zaś wyroby lniane i konopne głównie do państw bałkańskich. Przemysł metalowy powiatu częstochowskiego jest nadzwyczaj różnorodny, gdyż produkuje począwszy od surówki Żelaznej, a skończywszy na spinkach metalowych, agrawkach, częściach metalowych do parasoli, naczyniach kuchennych wszelkiego rodzaju, różnych maszynach, podkówkach, okuciach metalowych, wózkach dziecinnych, zabawkach wszelkiego rodzaju i t. p. Przemysł celuloidowy i galalitowy produkuje wszelkiego rodzaju galanterię celuloidową i galalitową oraz zabawki jak np.: rączki do parasoli, grzebienie, piłki, lalki i t. p. zabawki i galanterię. Do przemysłu mineralnego tego okręgu należą cegielnie i cementownie oraz zakłady przerabiające cement na dachówki, rury wszelkiego rodzaju i t. d. Cementownie dobrze urządzone pod względem technicznym — eksportują swoje wyroby zagranicę, natomiast pozostałe, nieposiadające nowoczesnych urządzeń i nie mogące wskutek tego eksportować, są w ciężkich warunkach z racji słabego ruchu budowlanego. Z pozostałych gałęzi przemysłu, jedynie przemysł drzewny, walcząc z wielkiemi trudnościami — powoli upada, inne zaś szczególnie obliczone na zbyt wśród licznych rzesz pątników—bardzo dobrze się rozwijają. Przemysł ludowy w powiecie częstochowskim ześrodkowany jest w gminach: Kamienicy Polskiej, Pocześnie, Hucie Starej i częściowo w Grabówce i Wancerzowie. Przemysł ten, to głównie przemysł tkacki reprezentowany przez 300 warsztatów, obsługiwanych przez małorolnych gospodarzy. Z zakładów rzemieślniczych najliczniej reprezentowane są: krawiectwo w ilości 193, rzeżnictwo-164, piekarstwo-144, szewctwo-92 i cholewiarstwo — 40, . (...)
Źródło : ,,Księga Pamiątkowa Stowarzyszenia Urzędników Skarbowych okręgu kieleckiego z uwzględnieniem rozwoju administracji skarbowej i monografji ,województwa kieleckiego"

, https://www.sbc.org.pl/.../456549/edition/428385/content