HELENENTHAL – CZARNY LAS
Czarny Las to nazwa leśnego kompleksu położonego na obszarze Progu Woźnickiego, historycznie była to północno-zachodnia część księstwa siewierskiego granicząca z Górnym Śląskiem. W latach 30. XIX w. doszło w tym rejonie do korekty granicy między Królestwem Prus a Cesarstwem Rosyjskim. Czarny Las, po wykupieniu (i zaznaczeniu nowej granicy międzypaństwowej) był stopniowo karczowany, powstała tu osada zwana z niemiecka Helenenthal (Dolina Heleny) oraz folwark z dworem. W 1912 Czarny Las kupił (od Zieglera) przybysz z Wielkopolski, Kazimierz Niegolewski, absolwenta szkół rolniczych w Berlinie i Monachium, który dokonał przebudowy pałacu w stylu eklektycznym. Przebudową kierował poznański architekt Roger Sławski.
Właśnie w tym pałacu doszło w nocy z 29 na 30 kwietnia 1921 r. do spotkania Wojciecha Korfantego z polskim konsulem w Opolu Danielem Kęszyckim w sprawach wybuchu trzeciego powstania. Korfanty pozostawał w dobrych stosunkach z gen. Henri Le Rondem, któremu podlegało Naczelne Dowództwo Wojsk Sprzymierzonych. Rozstrzygały się bowiem kwestie podziału Górnego Śląska. Le Rond był zwolennikiem przekazania przemysłowych terenów Polsce. Polsko-francuska koncepcja podziału obszaru plebiscytowego, tzw. linia Korfantego (opracowana w marcu 1921), różniła się znacznie od koncepcji angielsko-niemieckiej. 3 maja Korfanty powziął decyzję o rozpoczęciu powstania. Powstańcy opanowali niemal cały obszar plebiscytowy, co Korfanty określił mianem „cudu nad Odrą”. Dwumiesięczne walki (najcięższe boje toczyły się w rejonie Góry Św. Anny) wpłynęły na decyzje Rady Ambasadorów. Polsce przyznano 29 procent terenu plebiscytowego – nie tylko powiaty rolnicze (pszczyński i rybnicki) ale dużą część uprzemysłowionej części Górnego Śląska, z Katowicami, Świętochłowicami, Siemianowicami i Królewską Hutą (dzisiejszy Chorzów); 53 z 67 kopalń i 22 z 37 wielkich pieców.
Po stronie polskiej znalazły się Tarnowskie Góry, Woźniki i Lubliniec, po niemieckiej Bytom, Zabrze a także Olesno. Do dziś trwa spór między historykami polskimi i niemieckimi w kwestii oceny charakteru tamtego konfliktu. Kazimierz Niegolewski (1870 – 1924) herbu Grzymała, wydalony z Czarnego Lasu przez Niemców po upadku pierwszego powstania, wrócił do majątku wraz z pojawieniem się misji wojskowej. W uznaniu zasług (głównie za pracę w Polskim Komisariacie Plebiscytowym) został mu powierzony urząd starosty lublinieckiego. Majątek Czarny Las w roku 1932 kupił Roman Rogowski, później odsprzedał go Przedsiębiorstwu Osadniczemu „Ślązak” z Katowic, dokonano wówczas parcelacji, pałac z częścią parku kupiła rodzina Wojtaszków. W roku 1942 budynek przejął skarb III Rzeszy. Po wojnie obiekt wrócił do rodziny Wojtaszków, ale został (jak wszystkie majątki powyżej 50 ha) upaństwowiony. W 1973 roku właścicielem została Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Przełom” w Lubszy, która zorganizowała w pałacu dom wycieczkowy. Kolejnym właścicielem (od roku 1988) była Spółdzielnia Inwalidów „Era” z Chorzowa lokując w nim Ośrodek Rehabilitacyjno-Wypoczynkowy „Dworek”. W 1999 roku rozpoczęto rewaloryzację i rozbudowę obiektu dla potrzeb hotelu. Taką funkcję pełni do dziś. Pałac zbudowany jest na planie prostokąta z ryzalitami od wschodu i zachodu. Posiada dwie kondygnacje oraz użytkowe poddasze. Sentyment do tego miejsca ma u piszącego te słowa długą tradycję: od czasu szkolnej wycieczki rowerowej odbytej w latach 60. Moja wychowawczyni Natalia Sklarczyk ciekawie opowiadała o Kazimierzu Niegolewskim i o rodzinie Pohlów, która przeniosła się w okresie międzywojennym do Czarnego Lasu z Kamienicy Polskiej. Źródło: Kwartalnik ,,Korzenie” nr110, R.: XXIX, 3/2019
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz