Nowe źródło do dziejów Parafii.

 Nowe źródło do dziejów Parafii.

W archiwum metropolitalnym. w Częstochowie autor niniejszej notatki odnalazł księgę wizytacji parafii Kamienica Polska. Dla dziejów tejże parafii jest to fakt o tyle ciekawy, iż pokazuje jak mało troszczono się wówczas o weryfikację danych historycznych.

„...wieś należała do parafii Koziegłowy, diecezji kieleckiej, lecz od lat już przeszło 50. należała do parafii Poczesna aż po rok 1870. W jaki sposób i na jakich zasadach ta przemiana się stała, nie ma na to śladów" —czytamy w kronice —księdze wizytacji ks. Antoniego Ziarkowskiego, spisywanej od 24 XI 1885 r. na polecenie biskupa diecezji. „W roku 1868 w miesiącu maju poświęcony i założony został węgielny kamień pod tę nowo mającą się budować świątynię, a to przez wydelegowanego i upoważnionego od władzy duchownej w-nego ks. kanonika Zygmuntowicza, proboszcza parafii Przyrów.

(...) Zaledwie upłynęło półtrzecia roku, stanął piękny, murowany z cegieł kościół, przeważnie w stylu gotyckim zbudowany z wysoką i poważną wieżą na przedzie, liczącą od ziemi 40 łokci (...) Kościół też sam jest dość obszerny, gdyż wygodnie pomieścić może przeszło 2000 ludzi". Oczywiście podane tu wyliczenie owej „obszerności" jest mocno przesadzone, ale jakże charakterystyczne dla ówczesnych świątyń. W aktach konsystorskich diecezji krakowskiej, dla niedalekiej parafii Przybynów, nieomal o. wiek wcześniej w r. 1789 zachowana jest następująca uwaga proboszcza: „w wielkie święta, gdy tylko chorzy i kaleki zostają w domach, zważywszy ścisk w świątyni, kobiety ciężarne narażone są na poważne niebezpieczeństwo" (ks. S. Mizera, Dzieje kościelne parafii Przybynów, Lublin 1966, s. 126). „...władza duchowna, na prośby mieszkańców wsi wydelegowała w r. 1870 w miesiącu styczniu w-nego ks. Rzewuskiego, ówczesnego dziekana częstochowskiego, który kościół pobenedyktował... zainstalowawszy zarazem... ks. Aleksandra Dakowskiego. (...) W r. 1878 w dniach 12 i 13 września...wizytacja najdostojniejszego pasterza JW ks. biskupa Wincentego Chościak Popiela....w czasie której wybierzmowanych było ludzi 1536 dusz. (...) W roku 1879 sprowadzono z fabryki Mijaczów dwa filary żelazne, lane, na miejsce drzewianych zbutwiałych chór podpierających filarów, kosztem stowarzyszonych tkaczy za rs. (rubli srebrnych — przyp. red.) 150. W roku 1880, 26 lipca zaprowadzona została droga krzyżowa (via crucis) wedle wymaganych przepisów kościoła przez JW ks. Franciszka Plucińskiego, zakonnika jasnogórskiego. (...)

Rok 1884...w miesiącu maju 19, 20, 21... biskup Aleksander Bereśniewicz dopełniając wizyty kanonicznej... pokonsekrował kościół naznaczając in perpetuum (wieczyście) rocznicę tej konsekracji na niedzielę pierwszą po Wniebowstąpieniu Pańskim..."

Księga wizytacji zawiera szczegółowy, pierwszy inwentarz gruntów plebańskich, budowli oraz wewnętrznego wyposażenia. Jest to spis o tyle ciekawy, że zanotowani są w nim zarówno fundatorzy poszczególnych ołtarzy, obrazy i u kogo były zamówione oraz za jaką cenę. To także przyczynek do historii rzemiosła i malarstwa cechowego ówczesnej Częstochowy. Szkoda, że ten inwentarz nie był znany późniejszym proboszczom Kamienicy Polskiej, którym parafianie usiłowali z czasem odebrać poszczególne kawałki ziemi, w jaką ich przodkowie wyposażyli kościół. W zakończeniu tego skróconego z konieczności odpisu z odnalezionej księgi wizytacji wypadnie zaznaczyć, że na marginesach są doklejone, wycięte ze starych rubryceli notki biograficzne dotyczące księży Dakowskiego i Ziarkowskiego.

Autor: Ks. dr Stefan Mizera Źródło: Kwartalnik ,,Korzenie” nr11-12 , R IV , 1-2/ 1995