STO LAT TEMU NA ULICY KOŚCIUSZKI.

 STO LAT TEMU NA ULICY KOŚCIUSZKI.

W roku 1917 ulica Teatralna zmieniła nazwę, przemianowano ją na ulicę Tadeusza Kościuszki. Wydarzenie to, mające charakter uroczystości patriotycznej, zostało upamiętnione kamienną tablicą wmurowaną w ścianę jednej z kamienic. W roku 1917 Częstochowa, za zgodą władz niemieckich, szykowała się do uroczystych obchodów setnej rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki, przywódcy powstania narodowego w 1794 roku. W początkach września roku 1917 powołano komitet obchodów oraz komisje: finansową, artystyczną, odczytową, redakcyjno- -prasową, gospodarczą i pochodową. W pracę w komitecie zaangażowali się znani obywatele Częstochowy, m.in. inżynier Bronisław Hłasko (był zastępcą nadburmistrza miasta i przewodniczącym komitetu) oraz lekarze: Józef Marczewski, Kazimierz Okuszko, Stanisław Nowak. Dziennik „Goniec Częstochowski” gorąco zachęcał mieszkańców miasta do udziału w obchodach. Ważny akcent uroczystości miał miejsce 26 września: przemianowano wówczas ulicę Teatralną (ciągnącą się od ul. Jasnogórskiej aż do obecnego ronda Mickiewicza) na ulicę imienia Tadeusza Kościuszki (w 1932 r. część ulicy Kościuszki otrzymała nazwę aleja Wolności). Podczas tego wydarzenia dokonano wmurowania pamiątkowej tablicy w ścianę domu Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego (na rogu ul. Kościuszki i II Alei 24).

Secesyjny w formie napis na płycie z piaskowca wykonał znany miejscowy rzeźbiarz Władysław Rudlicki. Inskrypcja głosiła: „ulica Tadeusza Kościuszki 15.10.A.D.MCMXVII”. W ceremonii uczestniczył nadburmistrz miasta Częstochowy doktor Józef Marczewski. Na tablicy zawieszono okolicznościowy wieniec. 12 października, z inicjatywy Komitetu Obchodów Kościuszkowskich, dokonano również rozbiórki pomnika cara Aleksandra II, który stał od 1889 r. pod Jasną Górą. Dwa dni później, od godziny 8.30 rano, osiemdziesiąt jeden kwestarek sprzedawało na ulicach Częstochowy pamiątkowe znaczki. Dochód z ich sprzedaży przeznaczono na cele narodowe. W dniu 14 października, jak podawał „Goniec Częstochowski”, w różnych miejscach odbywały się odczyty (cieszyły się dużą frekwencją), a w Alejach rozpoczęto też dekorowanie emblematami narodowymi i portretami naczelnika okien wystawowych sklepów, instytucji oraz okien i balkonów prywatnych mieszkań. W stulecie śmierci Kościuszki, 15 października 1917 r., Częstochowa była świadkiem bodajże największego od obchodów 125. rocznicy Konstytucji 3 Maja w 1916 r. pochodu patriotycznego. W związku z dużą liczbą zainteresowanych uczestnictwem w pochodzie, Komitet Kościuszkowski (z siedzibą przy II Alei 39) wystosował apel, by wszystkie szkoły, towarzystwa, instytucje i cechy zgłosiły wcześniej ilość uczestników. Przemarsz Alejami, jak podawał „Goniec Częstochowski”, trwał dwie godziny. Towarzyszył mu hejnał grany z wieży jasnogórskiej na cztery strony świata. W czasie nabożeństwa przed szczytem jasnogórskim ks. Marian Fulman, znany działacz społeczny i honorowy prezes Komitetu Obchodów Kościuszkowskich, przedstawił działalność Kościuszki – bohatera walk o niepodległość Polski i Stanów Zjednoczonych, rzecznika reform społecznych. Uroczyste nabożeństwa odbyły się również w kościele ewangelicko-augsburskim i w starej synagodze. Autor: Juliusz Sętowski Źródło: JASNE, ŻE CZĘSTOCHOWA, nr 70 / GRUDZIEŃ 2017