Podczas przeglądania dawnych akt metrykalnych parafii Poczesna zwracałem uwagę na nazwiska, które najczęściej występowały w poszczególnych miejscowościach. W przypadku Starczy (parafia została tam erygowana dopiero w 1911 r.) powtarzały się często dwa nazwiska: Cesarz i Płaneta. O drugim z tych nazwisk słów kilka. W Polsce w 1990 r. (wg bazy PESEL) nazwiska Płaneta używało 1111 osób, z czego 142 osoby w byłym woj. częstochowskim, a 111 osób w byłym woj. krakowskim (obecne woj. małopolskie). Starcza notuje obecnie z 34 osoby o tym nazwisku, co daje jej trzecie miejsce na krajowej liście, po Krakowie (62 osoby) i Brzesku (50 osób). W Częstochowie mieszkają 22 osoby o tym nazwisku. Można zatem powiedzieć, że jest to nazwisko charakterystyczne dla Małopolski – okolice Starczy stanowiły w dawnej Rzeczypospolitej zachodnie pogranicze starostwa olsztyńskiego (w ramach powiatu lelowskiego) a tym samym rozległego woj.krakowskiego i diecezji krakowskiej. Znawca nazwisk polskich, prof. Kazimierz Rymut, nazwisko Płaneta wyprowadza od słowa ‘planeta’ oznaczającego ciało niebieskie, ‘płaneta’ to forma gwarowa. Warto przypomnieć, że w polskich wierzeniach istnieje złośliwy duch zwany płanetnikiem, przebywający gdzieś w chmurach, sprowadzający na ludzi deszcz i grad. Na Śląsku zwany był płanetorzem (pisał o nim Józef Lompa), stąd śląskie nazwisko Płanetorz. Oto udokumentowane pary małżeńskie w aktach parafii Poczesna z lat 1793 – 1900.
Źródło: Kwartalnik ,,Korzenie” nr113 , R.: XXX 2/2020
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz