Kamienica Polska i okolice. Dawniej i dziś: OBRZĘDY I PIEŚNI WESELNE W POWIECIE CZĘSTOCHOWSKIM. POCZESNA

sobota, 6 lutego 2021

OBRZĘDY I PIEŚNI WESELNE W POWIECIE CZĘSTOCHOWSKIM. POCZESNA

Każde święto czy uroczystość familijna jest na naszej wsi zawsze bardzo żywo komentowana. Imieniny urodziny, pogrzeb czy ślub budzą zazwyczaj bardzo silne zainteresowanie i współudział prawie wszystkich mieszkańców wsi polskiej. Nic też dziwnego, że skojarzenie nowego stadła małżeńskiego, założenie nowego ogniska, a tym samym i późniejszy ewentualny rozrost wsi i ludności jest chwilą w życiu ludu wiejskiego nader ważną i uroczystą, do której przygotowują się nie tylko zainteresowani, ale wszyscy krewni, znajomi, sąsiedzi a nawet ci, którzy choć nieproszeni biorą udział jako służba w pomaganiu i przygotowaniu obrzędu. Wesele wiejskie jest więc zawsze niezwykłą atrakcją wśród monotonii życia wiejskiego, a przez swe obyczaje i pieśni staje się żywą tradycją naszych ojców i dokumentem dawnej, dziś już coraz więcej zanikającej, świetności godów weselnych. To też ludzie rozważni, szanujący obyczaj swoich przodków, zachowują dawne zwyczaje i pieśni weselne swego narodu, składając w nich jak w skarbonce, wszystkie kwiaty wiejskiej poezji i wspomnienia najpiękniejszego wieku—-wieku młodości.

Wesele wiejskie składa się ze szeregu ceremoniałów ślubnych, z których każdy ma swe odrębne znaczenie i swoją specjalną ważność. Do tych części składowych należą: 1) zmówiny, czyli swaty, 2) zrękowiny, 3) rozpleciny, 4) błogosławieństwo, 5) ślub, 6) uczta weselna, 7) oczepiny, 8) poprawiny, 9) przenosiny. Wszystkim zwyczajom towarzyszy pieśń weselna, która jest odpowiednio, do każdej chwili zastosowana i posiada dla nas niezwykłą wartość nie tylko pod względem ludoznawczym i folklorystycznym, ale również pod względem artyzmu ludowego, biorąc pod uwagę i originalną formę ludową i treść tejże pieśni. Autorem pieśni weselnej jest sam lud, spośród którego wyróżniają się swą twórczością starostowie weselni, drużbowie, swaci itp. Oni to bowiem sprawując swe honorowe godności przez dłuższy czas, nie tylko zbierają od swych poprzedników owe pieśni, ale sami tworzą nowe lub przekształcają stare, dostosowując je do odpowiednich momentów. Pieśń weselna jest pod względem swej jakości najwięcej różnorodną, a pod względem ilości bodaj że najliczniejszą ze wszystkich pieśni ludowych i okolicznościowych. Drugie po niej miejsce w poezji ludowej zajmują bowiem tylko pieśni miłosne, następnie dopiero pieśni gaikowe, dożynkowe, sobótkowe i t. p. Zbierając pieśni i zwyczaje weselne w powiecie częstochowskim można zauważyć, że prawie każda wieś ma swoją własną, odrębną zupełnie pieśń weselną, w której tylko pewne motywy są zapożyczane z innych wsi lub środowisk. Co wieś to inna pieśń. Jest ich zaś takie mnóstwo, że etnograf czy folklorysta może mieć tutaj na długie lata bardzo miłą i wdzięczną pracę, gdyby chciał zebrać cały ten szereg różnych odmian i motywów pieśni weselnej. (....) str. 139-140