BOGUCCY – CZĘSTOCHOWSCY MIESZCZANIE

 BOGUCCY – CZĘSTOCHOWSCY MIESZCZANIE

Poszczególne nieruchomości Częstochowy (Starej i Nowej) rozrastającej się praktycznie przez cały XIX w. pozostawały we władaniu grupy kilkunastu znaczniejszych rodzin mieszczańskich. Był to właściwie normalny i de facto naturalny efekt, który zapewne do dziś można obserwować jeśli chodzi o strukturę własności miejskich. Wśród częstochowskich mieszczan jedną z zamożniejszych rodzin byli Boguccy, których nazwisko – od czasów napoleońskich, poprzez romantyczne i pozytywistyczne dziejowe zawieruchy, aż po erę industrializacji – można napotkać regularnie na kartach historii miasta. Nie byli może na szczycie społecznej drabiny, ale wystarczająco wysoko ulokowani, by posiadać nieco działek, placów i domów w dawnej Częstochowie. Część kupowali i sprzedawali, a inne nieruchomości przejmowali, niczym Habsburgowie, na drodze małżeństw z innym znaczącymi rodzinami. Zapoznając się z szeroko rozumianymi aktami miasta Częstochowy, rozmaitymi spisami, rejestrami, tabelami własności, czy śledząc zapisy testamentowe oraz akta notarialne, można sporządzić całkiem długą listę placów, ogrodów i pól uprawnych, którymi Boguccy na przestrzeni lat obracali. Jest to naturalnie bardzo dynamiczna lista, która zmieniała się przez całe stulecie. W początkach XIX w. źródłem wiedzy o właścicielach nieruchomości są m.in. rejestr mierniczy Częstochowy z 1823 r. oraz regestr pomiarowy z 1827 r. W tym pierwszym można natknąć się na Jakuba Boguckiego oraz wdowę Andrzejową Bogucką – to prawdopodobnie Magdalena z Kluzińskich. Posiadali po kilka nieruchomości. Wdowa Bogucka miała ogród na Nowym Świecie, działek w Lgniączkach, działek ku Stradomiu oraz plac „w ulicy Warszawskiej”. Z kolei Jakub Bogucki trzymał w swych rękach aż dziewięć posiadłości, wśród nich „plac przy ulicy Krakowskiej”. Najprawdopodobniej w tym przypadku chodziło jednak o działkę narożną przy obecnych ulicach Targowej 3 i Granicznej, która pozostawała własnością tej rodziny do ostatniej ćwierci XIX w. (w spisie z 1900 r. jako właściciel widnieje już Liba Katz). W rejestrze z 1827 r. Boguccy są wzmiankowani cztery razy: Jakub nadal jako właściciel domu przy dzisiejszej Targowej 3 (wówczas nr 40), Regina Bogucka jako właścicielka domu nr 141 (prawdopodobnie stojącego w ciągu domów w miejscu dzisiejszego domu handlowego „Puchatek”), Andrzej i Magdalena z Kluzińskich Boguccy, po których miała odziedziczyć dom nr 120 ich córka Marianna wraz z mężem Piotrem Kubickim oraz „Jędrzejowa Bogucka”, która posiadała stodołę. W tym samym roku 1827 wśród różnych kontraktów zawartych przed rejentem Ignacym Budrewiczem można znaleźć jeden, wedle którego dwie siostry – Agnieszka Szuman i Magdalena Przypkowska – obie córki Andrzeja Boguckiego (i prawdopodobnie Magdaleny z Kluzińskich), po śmierci swoich rodziców sprzedały proboszczowi częstochowskiej parafii Eugeniuszowi Laskowskiemu pas ziemi ciągnący się od dzisiejszej ulicy Stawowej aż do wsi Święta Barbara. Z pozostałych dokumentów, czasem wprost, a czasem tylko pośrednio, można wnioskować, że Jakub Bogucki (syn Wojciecha, zmarły w 1849 r.) w pewnym okresie posiadał dom przy Targowej 125 (dzisiejsza Targowa 15), który w 1837 r. odsprzedał niejakiemu Grzybowskiemu. Dwa lata wcześniej, w 1835 r., Jakub wraz z żoną Augustą z Klawiterów odkupił od Berka Kohna stodołę, która miała stać „naprzeciw browaru Nowakowskiego” i być „pierwszą od północy” – zapewne więc chodzi o ciąg mieszczańskich stodół, które dawno temu stały na zachodnim skraju terenu, na którym później wzniesiono obecną archikatedrę Świętej Rodziny. To tylko próbka tego, co można znaleźć w archiwalnych dokumentach. Nie wspominałem tu szerzej o wszystkich paniach Boguckich, które przyjmując nazwiska mężów (jak choćby Przypkowski, czy Lorensowicz) przestały być rozpoznawalne jako członkinie tej rodziny, ale przecież nimi de facto pozostawały i uczestniczyły w obrocie częstochowskimi nieruchomościami. Tu i ówdzie w archiwaliach pojawiają się osoby o nazwisku Bogucki. Ustalenie jednak rodzinnych powiązań między tymi osobami żyjącymi na przełomie XVIII i XIX w. w Częstochowie jest dosyć trudne, ponieważ metryki z tego okresu były dość skąpe w informacje, notorycznie pomijano nazwiska panieńskie kobiet, a jeśli je podawano, to nierzadko nieprawdziwe lub przekręcone, co znacząco utrudnia identyfikację konkretnych osób. Czasem z pomocą przychodzą źródła pozametrykalne, jak choćby akta notarialne – zwłaszcza testamenty, czasem zawierające bogato rozbudowaną rodzinną narrację. Testamenty mogą dostarczyć też i innych wiadomości. Boguccy nie raz pojawiali się jako świadkowie przy sporządzaniu aktów ostatniej woli przez notariuszy. Tak było na przykład w 1812 r., gdy Agnieszka z Koźbiałowiczów Fagielska dyktowała rejentowi Leśniewskiemu swój testament. W końcu aktu stwierdzono, że wszystko odbyło się w obecności Andrzeja Boguckiego „dla lepszej wiary”. Przy okazji podano, że ów Andrzej Bogucki miał mieszkać w domu pod numerem 131 przy ulicy Targowej. O ile nie była to pomyłka, chodziłoby wówczas o nieistniejące już zabudowania przy zachodnim przedłużeniu ulicy Mostowej. Rodzina Boguckich z pewnością zasługuje na bardziej kompleksowe opracowanie od strony genealogicznej. A mówiąc o genealogii Boguckich, w istocie mówimy o genealogii całej mieszczańskiej Częstochowy XIX w.

Jakub Bogucki ochrzczony został 15 lipca 1791 r. jako syn Wojciecha i Marianny Boguckich.Ożenił się z Augustą Klawitor/Klawiter (nie znalazłem jak dotąd ich aktu ślubu – nie ma też jej aktu zgonu w parafii św. Zygmunta w Częstochowie). Miał co najmniej 8 dzieci: Franciszka Karola, Aleksandra Józefa, Romana Teofila, Roberta, Teodora, Juliana Ryszarda, Karola Jana i Karolinę zamężną Wodzyńską. Został propinatorem Starej Częstochowy na rok 1831 (akt u notariusza Budrewicza, nr 331/1830). Zmarł 2 lutego 1849 r. w Częstochowie. Czy Jakub Bogucki mógł być poczthalterem koni pocztowych? Pewnie tak, skoro w 1831 r. był propinatorem Starej Częstochowy. Ale głowy nie dam. Julian Ryszard Bogucki, syn Jakuba i Augusty z Klawitorów Boguckich, ożenił się Eugenią Agnieszką Lesińską 22 września 1847 w Częstochowie. Co najmniej dwie ich córki (Aleksandra i Emilia) urodziły się w Skłobach – parafia Chlewiska. Aleksandra Antonina Bogucka (zamężna Golachowska) urodziła się w 1859 r. w lipcu w Skłobach, ale ochrzczona została dopiero w roku 1860. W akcie podano, że jej ojciec Julian był zawiadowcą kopalni i że opóźnienie chrztu nastąpiło z powodu “częstych wyjazdów z domu w interesach służbowo- -rządowych ojca dziecięcia”. Był więc Julian Bogucki zapracowany. Dopiero przy akcie chrztu Emilii Boguckiej jest napisane, że Julian Bogucki był „gnsus”, czyli „generosus” – szlachetny. To by potwierdzało, że Julian Bogucki był szlachcicem. Eugenia Lesińska też była „generosa”. Antoni Przypkowski (ur. 1793), kapelusznik, ożenił się z Magdaleną Bogucką 20 lutego 1819 w Częstochowie (niestety nie podano w akcie ich rodziców). Znalazłem akt zgonu Magdaleny – zmarła 25 czerwca 1868 w Częstochowie. Według aktu zostawiła męża Antoniego i była córką Jędrzeja i Reginy Boguckich. Urodzona w Częstochowie. Miała siostrę Agnieszkę – żonę Szczepana Szumana. Antoni Przypkowski był synem Konstantego (Kostka) Przypkowskiego (urodzonego prawdopodobnie w 1739 w Kłobucku) i Gertrudy Głuchowskiej lub Złochowskiej. Antoni miał sześcioro dzieci:1. Anzelm Aleksander; 2. Stanisław (ksiądz) 3. Julian Kacper – ożeniony z Paulą Antoniną Czarnecką z Przyrowa; 4. Franciszek – ożeniony z Balbiną Reterską; 5. Anna – żona Ignacego Kapalskiego; 6. Antoni – ożeniony z Barbarą. Na razie tyle o Magdalenie z Boguckich i Przypkowskich. Autor: Bartosz Mikołajczyk (Gdów) Źródło: Kwartalnik ,,Korzenie” nr116 , R.: XXXI, 1/2021