Kapliczka w Rudniku Wielkim.Krzyże przydrożne Rudnik Wielki, Zawada, Wanaty, Zawisna, Osiny. (2)

 Kapliczka w Rudniku Wielkim.Krzyże przydrożne Rudnik Wielki, Zawada, Wanaty, Zawisna, Osiny. (2)

DZIEJE KAPLICZKI W RUDNIKU WIELKIM

Kapliczka w Rudniku Wielkim powstała w II połowie XIX wieku. Jeśli chodzi o okoliczności jej powstania to nie są one bliżej znane. Jedna z wersji mówi o przyczynach praktycznych. W tym czasie wieś Rudnik Wielki należała do parafii Koziegłowy. Droga do tamtejszego kościoła była daleka, około dwadzieścia kilometrów, w dodatku przez las. Dlatego mieszkańcy marzyli o wybudowaniu u siebie, na miejscu skromnej kaplicy, aby chociaż ważniejsze uroczystości religijne odbywały się na miejscu. Inna wersja krąży wśród mieszkańców Rudnika. Według niej kaplicę ufundowała dziedziczka Rudnicka . Kaplicę ufundował na swoich włościach Jan Albert Rudnicki, właściciel folwarku w Rudniku Wielkim. Stanęła ona w pobliżu zabudowań dworskich (obecnie skrzyżowanie ulic Brzozowej i Słonecznej). Na początku XX wieku mieszkańcy dobudowali własnymi siłami nową część kaplicy .

PATRON KAPLICZKI

Patronem kapliczki w Rudniku Wielkim jest święty Jan Nepomucen. Wybór tego patrona prawdopodobnie wynika z tego, że paulini 7 IX 1732 roku sprowadzili uroczyście relikwie tego świętego z Pragi na Jasną Górę. Od tej pory święty Jan Nepomucen stał się bardzo „modnym" świętym w okolicach Częstochowy. Również w kościele parafialnym w Koziegłowach znajduje się barokowy ołtarz z rzeźbą oraz obrazem tego świętego. Święty Jan Nepomucen, kapłan, męczennik Święty Jan urodził się w Pomuku (Nepomuk) koło Pragi. Rok przyjścia na świat nie jest dokładnie znany —około 1350. Jego ojciec, Velfia, był miejscowym urzędnikiem. Pierwsza dokładna wiadomość o Świętym Janie pochodzi z 1370 roku. Figuruje on wtedy jako kleryk, zatrudniony w charakterze notariusza w kurii biskupiej w Pradze. W 1380 roku został wyświęcony na kapłana i otrzymał probostwo przy kościele św. Galla w Pradze. Równocześnie nadal pełnił obowiązki notariusza przy arcybiskupie Janie Jenzensteinie. W 1381 roku św. Jan rozpoczął studia uniwersyteckie w Pradze, a następnie w Padwie (1382-1387).Po powrocie do Pragi w charakterze doktora prawa został kanonikiem- proboszczem najpierw przy kolegiacie św. Idziego, a następnie przy kolegiacie św. Piotra i Pawła w Wyszochradzie. W 1390 roku arcybiskup mianował św. Jana archidiakonem i proboszczem w Zatoce, a następnie wikariuszem generalnym.

W tym czasie w Czechach panował Wacław IV Luksemburczyk. Król znany był z hulaszczego trybu życia i niechęci do Rzymu. Szczególny gniew żywił król wobec arcybiskupa i jego współpracowników. W takiej sytuacji w sieć intryg został wplątany także św. Jan Nepomucen. Jako wikariusz generalny wysyłał pisma z protestem; rzucił klątwę na wicekanclerza królewskiego za to, że ten dopuszczał się publicznych bluźnierstw i szydzenia z wiary świętej. Król wymyślił podstęp: zaproponował arcybiskupowi koniec wojny i pokój. Zaprosił go wraz z kapitułą na dwór w Pradze. Kiedy zaś ci przybyli, kazał aresztować św. Jana Nepomucena. Poddano torturom i wyszukanym mękom. Świadkowie twierdzili, że nawet sam król brał udział w tych katuszach, aby w ten sposób nasycić się żądzą zemsty na św. Janie i arcybiskupie, którego ten był prawą ręką. Po bestialskich torturach na pół żywego Męczennika zrzucono w nocy z mostu Karola IV do rzeki Weltawy. Było to około 20 marca 1393 roku. Ciało Męczennika kapłana znaleziono dopiero po kilkunastu dniach 17 kwietnia i pochowano je tymczasem w kościele św. Krzyża w pobliżu rzeki. Potem pochowano go w grobowcu pod katedrą z napisem: Johannes de Pomuk. W latach późniejszych pojawiła się wiadomość, że św. Jan Nepomucen zginął w obronie tajemnicy spowiedzi świętej. Pierwszą informację o tym podał Tomasz Ebendorfer z Haselbach w swojej Kronice z 1450r. Podobną opinię wyraził kanonik Paweł Żydek w 1477r. w swoim dziele Spravovna. Zgodnie z-wydawanymi po śmierci Wacława IV żywotami, św. Jan Nepomucen miał we wczesnym dzieciństwie zostać cudownie uleczony dzięki modlitwom rodziców, którzy w podzięce ofiarowali go na służbę Bogu.

W 1370 roku został notariuszem sądu arcybiskupiego. Po otrzymaniu święceń kapłańskich został altarystą katedralnym, a potem proboszczem św. Galla w Pradze, gdzie zyskał sławę znakomitego kaznodziei. Bywał zapraszany na dwór królewski, rozstrzygał spory i uczynił wiele dobrego dla swoich wiernych. Wkrótce został spowiednikiem królowej Zofii ucząc ją pokory i cierpliwości. Pewnego dnia król zażądał wyjaśnienia z czego spowiadała się królowa. Ponieważ ojciec Jan odmówił, został wtrącony do ięzienia. Po pewnym czasie król ponowił swoje żądanie. „Jeśli mi nie powiesz- powiedział król — umrzesz. Jeśli powiesz — obsypię cię bogactwem i zaszczytami". Św. Jan ponownie odmówił. Skazano go na tortury, a potem utopiono w rzece. Nad miejscem, w którym utonął, ukazała się dziwna jasność. Św. Jan Nepomucen przeszedł do historii jako „męczennik za tajemnicę spowiedzi". W XVII wieku kult św. Jana Nepomucena rozprzestrzenił się daleko poza granice Pragi i Czech. Oficjalny proces rozpoczęto z polecenia cesarza Józefa II w 1710r. Papież Innocenty XII potwierdził oddawany mu powszechnie tytuł błogosławionego. W 1729 r. papież Benedykt XIII zaliczył go uroczyście w poczet świętych. Ciał świętego Jana Nepomucena spoczywa w katedrze św. Wita po prawej stronie głównego ołtarza. Jest rzeczą zadziwiającą, że język św. Jana zachował się cało po nasze czasy. W Polsce kult św. Jana Nepomucena należy do najpospolitszych. Jego figury można spotkać na polnych drogach, w kościołach, kaplicach. Był czczony powszechnie jako patron mostów i jako orędownik chroniący od powodzi. Najbardziej był w Polsce popularny jako męczennik Sakramentu Pokuty, jako patron dobrej sławy i szczerej spowiedzi. Najczęściej przedstawiany jest w stroju kapłańskim, z palmą męczeństwa w ręku i z palcem na ustach na znak milczenia.

CHARAKTERYSTYKA KAPLICZKI

Kapliczka jest dziś obiektem zabytkowym, została wzniesiona z polnego kamienia. Część starsza z II połowy XIX wieku jest mniejsza od części później dobudowanej. We wnętrzu kapliczki znajduje się ciekawy ołtarz i cenny obraz Matki Bożej Koziegłowskiej (załącznik nr 6). Obraz ten nawiązuje do czasów gdy kaplica znajdowała się na terenie parafii Koziegłowy. Do niedawna w kapliczce wisiał też wartościowy olejny obraz Matki Boskiej Różańcowej oraz stara metrowa figura świętego Jana Nepomucena. Święty ubrany był w czarną sutannę, białą komżę, a w prawej ręce trzymał krzyż (rzeźbę wykonał nieznany artysta ludowy). Zarówno obraz jak i figura zostały skradzione w październiku 1997 roku. Na zewnątrz kamień, z którego została zbudowana kapliczka został pokryty warstwą tynku. Dach kapliczki jest dwuspadowy. Na początku XX wieku na niedzielne msze święte dojeżdżali tu kapłani z Koziegłów, a od 1922 roku ze Starczy. Obecnie wierni przychodzą do kaplicy na nabożeństwa majowe oraz na sporadycznie odprawiane intencyjne msze.

Krzyże przydrożne Rudnik Wielki .

Krzyże przydrożne Zawada.

Krzyże przydrożne Wanaty.

Krzyże przydrożne Zawisna.

Krzyże przydrożne Osiny .

Opracowanie według źródła: Projekt ,,Kapliczki ,krzyże przydrożne znajdujące się na terenie Gminy Kamienica Polska.". Praca opracowana przez uczniów Gimnazjum w Kamienicy Polskiej. Opiekunowie projektu p.Dorota Grzyb, p.Barbara Dobosz. Rok2002/2003.