PANI BIEGAŃSKA.

 PANI BIEGAŃSKA.

Mieczysława Biegańska, w pierwszych dekadach XX w. była bodajże najaktywniejszą w Częstochowie działaczką społeczną i oświatową. Urodziła się 2 IV 1866 r. w miejscowości Gołaszewo, w powiecie włocławskim. Była córką Henryka Rozenfelda, inżyniera Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej i Ludwiki z Płoskich, siostrą znanego lekarza i społecznika Karola Rozenfelda-Rożkowskiego. Biegańska otrzymała staranne wykształcenie, ukończyła gimnazjum w Warszawie oraz wyższe kursy dla kobiet Baranieckiego w Krakowie. Około roku 1880 wraz z rodzicami przeniosła się do Częstochowy. Zamieszkali przy ul. Teatralnej 32 (obecnie al. Wolności 16), w budynku, który znany jest częstochowianom jako Dom Biegańskiego. W początkach lat 80. XIX w. Rozenfeldowie zajmowali połowę domu, w drugiej części znajdowały się biura. Mieczysława pracowała jako nauczycielka w jednej z miejscowych pensji żeńskich, uczyła języka polskiego. Po 1885 r. kiedy to zawarła związek małżeński z doktorem Władysławem Biegańskim, porzuciła pracę nauczycielki. W 1888 r. zamieszkali w domu jej rodziców (dla większej wygody młodych małżonków dom został wewnątrz przebudowany). Wspólnie z mężem Mieczysława angażowała się w różne działania społeczne.

Od 1906 r. była członkinią Towarzystwa Szerzenia Wiedzy (pełniła dyżury w bibliotece oraz prowadziła kursy dla analfabetów), od 1908 r. należała do częstochowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) (w latach 1908–09 prowadziła bibliotekę oddziału, wygłaszała też odczyty na zebraniach PTK), a od 1909 r. należała do zarządu Towarzystwa Opieki Szkolnej (TOS) w Częstochowie. Działała w komisji zajęć pozaszkolnych, a w siedzibie TOS wielokrotnie wygłaszała odczyty dla nauczycieli (mówiła m.in. o karach szkolnych, o charakterze dzieci w kontekście nauki szkolnej). Podczas Wystawy Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie w 1909 r. Biegańską zaproszono do udziału w pracach komisji w dziale robót kobiecych. W latach 1915–17 jako jedyna kobieta wykładała na Kursach Samokształcenia w Częstochowie, a w roku szkolnym 1915/16 prowadziła tam zajęcia na wyższym kursie przyrodniczym. W 1917 r., po śmierci męża, który zainicjował założenie publicznej biblioteki w mieście, Biegańska zajęła się jej organizacją (wraz z miejscowym bibliofilem Stanisławem Biernackim). Po utworzeniu Biblioteki Miejskiej, która otrzymała imię Władysława Biegańskiego, przekazała do niej 100 tomów, głównie czasopism medycznych z księgozbioru męża. Biegańska żywo interesowała się sprawą równouprawnienia kobiet i chętnie zabierała na ten temat głos. W czerwcu 1916 r., podczas otwarcia trzeciego cyklu kursów samokształcenia, wygłosiła wykład „Z historii ruchu kobiecego we Francji w II połowie XVIII w.”, z kolei w 1918 r., w obszernym artykule zatytułowanym „Z powodu ciągłych dyskusji nad równouprawnieniem politycznym kobiet” (opublikowanym na łamach „Gońca Częstochowskiego”), wypowiedziała się w sprawie przyznania praw politycznych kobietom. W grudniu 1918 r. została wybrana do zarządu Narodowej Organizacji Wyborczej Kobiet Polskich. Od 1919 r. organizacja ta była ekspozyturą Związku Ludowo -Narodowego, miała na celu wciągnięcie do życia publicznego szerokich mas kobiecych. Program związku głosił: „kobieta jest obywatelką równouprawnioną, w czym zawierają się obowiązki stanu i powołania – jest żoną, matką, wychowawczynią”. W końcu lat 20. ubiegłego wieku, zachęcona przez prof. Władysława Szumowskiego, Mieczysława Biegańska przygotowała i opublikowała obszerną biografię męża: „Władysław Biegański. Życie i praca”. Była też autorką szkicu „Norwid o książce”, zamieszczonego w zbiorowej publikacji „Wystawa książki polskiej oraz regionalizmu Częstochowy i okolicy 8–22 kwietnia 1934”.

Doktor Stanisław Nowak w części II swoich wspomnień tak scharakteryzował Mieczysławę Biegańską: „w częstochowskim świecie kobiecym wysuwała się na czoło [...], była osobą bardzo wykształconą, wysoce inteligentną, nadzwyczaj oczytaną i dzielną pomocnicą swego męża w jego pracy naukowej [...] przygotowywała i segregowała materiał naukowy, robiła notatki, uwagi i korekty [...] Charakter miała twardy, nie znoszący opozycji, w towarzystwie umiała być miłą, rozmowną i nawet interesującą, odznaczała się dużą elokwencją i władała wyśmienicie literackim stylem, zarówno w mowie, jak i piśmie [...], mówiła ładnie, dobitnie, głosem pewnym. Postawę miała piękną, na jej twarzy malowała się energia, stanowczość. Pomimo pewnych wad była osobą ze wszech miar interesującą”. Biegańska zmarła 3 VI 1954 r. w Częstochowie. Pochowana została w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Kule (w kwaterze 20, rząd I, grób 2). Mieczysława i Władysław Biegańscy, którzy, jak podaje Stanisław Nowak „jako małżeństwo byli wyjątkowo do siebie dobrani”, mieli dwie córki. Halina (z męża Płodowska) ukończyła studia i otrzymała stopień doktora filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie uczyła języka polskiego w gimnazjach częstochowskich. Z kolei Ludomira Wanda (z męża Królikowska) ukończyła w 1908 r. Gimnazjum św. Anny w Krakowie i studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, by w 1910 r. otrzymać tam stopień doktora chemii. Autor: Juliusz Sętowski Źródło: CO / GDZIE / KIEDY W CZĘSTOCHOWIE , nr 2 / marzec 2018